Паведамленне пра каляды

Вывучэнне каляды пачата было 1830-х гадах Снегирёвым з мфалагчнага пт гледжання, якая з усм свам крайнасцям выказалася працах А. Ф. Млера Афанасьева. Прымяненне свяцла нябесных да гаспадар дома яго сям' О. Ф. Млер тлумачы старажытным веравання славян у снаванне самастойнай сям' нябеснай, Златоверхого Церам - смвалзацыя нябесных прастор, асветленых сонцам, хуткае развццё немаля Хрыста - велчэзны кранам, якя развваюцца слам прыроды т. Д. У пазнейшым найбольш шырокм працы А. А. Потебня ( Тлумачэнн маларасейскай параднцца песень, т. II, Варшава, 1887) мфалагчная бок калядак щедровок моцна абмежаваная многаму дадзена тлумачэнне з пт гледжання бытавога л тературного запазычанн. У 1874 году з'явся 1-й том Гстарычных песень маларасейскай народа з тлумачэнням, Ул. Б. Антонавча М. Драгаманава (Ке), дзе шматлкя К. щедривки несены аддзел гстарычных песень стагоддзя дружыны княжых; зыходзячы з яленн аб калядках, як пра самых старажытных пахвала героям князям, выдацы спрабавал адкрыць у асобных песнях мусорны пра той ц ншай асобе летапсе. Кастамара, у шырокай рэцэнз на гэты зборнк ( Веснк Еропы 1874 г, 12), прызна, што агульныя рысы старажытнага дружыны княскага побыту вайшл К. ня па спамнах аб асобных гстарычных асобах, а таму, што рысы гэтыя был наогул ласцвыя норава народа, склада яго жыцця, умовам яго грамадскага ладу, яго маральным поглядах паэтычнаму гусце. Нарэшце, з пункту гледжання тэоры запазычанн павер'я, абрада песень гляну на калядк А. Н. Весялоск ( Разыскания галне рускай духонага верша, VII, 1883), як, адводзячы шырокае месца грэка-рымскм уплывам, выказа здагадку, што разам з пропаведдзю хрысцянства магл перасяляцца не тольк царконыя, але народныя абрады, утрымаць выпадкова пад шатам царквы прыкрыццём хрысцянскага святога, а з абрадам перасялялся суправаджал яго песн - арыгналы нашых щедривок, як той самай дарогай магл заходзць арыгналы ождественских песень . Асаблва шмат доказа прадстав А. Н. Весялоск пацверджанне думк, што знешняя абраднасць, перш за сё маск калядошчык, уяляе спадчына рымскага жытку, якое перанослася з месца на месца спачатку грэка-рымскм мимами, а затым х паслядонкам пачал пераймаць, усякага роду шпильманами, глумцами блазна [17].