Коратка апшыце тое, пра што апавядаецца ва сх 12 частках паэмы.

У народзе засталася песня пра жорсткага бесчалавечнага пана Патоцкага прыгожую Бандарону. quot;У сланым месце Берастэчкуquot; жы Бандарэнка. У яго была дачка-прыгажуня Бандарона: Хараства такога свеце Не было, не будзе; Аб ёй людз гаварыл, Як аб нейкм цудзе. У карчму, дзе гуляла моладзь, прыблукася пан Патоцк. Банкятуе з казакам, Мёд, вно пе квартай, К маладзцам дзячатам Лезе смоллю жарты. Бандарона за нахабныя жарты выцяла пана па твары. Патоцк пача пагражаць quot;усёй казачай браццquot;. Бандарона кнулася цякаць ад панскай помсты. quot;Дзкая пагоняquot; адшукала дзячыну прыцягнула панскя харомы.
I 100ць яна прад панам,
Як калнка скрывая,
Што у лузе над ракою
Вецер пахнае.
...Глядзць неустрашима, ан моргне,
Ворагу у вочы.
Пан Патоцк загада накрыць quot;стол дубовы сытаю ядоюquot;, прынёс з бакок стрэльбу. Спыта у Бандароны, што яна выбрае: з м quot;пць, гуляц, ночк каратац ц навек косц парыцьу зямельцы-мац?quot; Бандарона избрала апошняе:
- Не такую, светлы пане,
Бачыш прад сабою,
Што захоча чэсць славу
Прадаваць з табою.
Пан застрэл Бандарону. Але праз нейк момант пача праклнаць сябе. Бацьк отобрал мёртвую дачку, дома яе quot;прыбрал, як да шлюбуquot;. Пан хаце неяк загладзць сваю вну: quot;шокам кажа абвац гроб той дзераляныquot;, загада музыкам граць сумную мелодыю. Бандарону пахавал, але вестка пра смерць дзячыны разляцелася па сёй Укране. quot;Задымел у пажарах панскя сялбыquot;, пайшла крывавая бтва. quot;3 дол горкай Бандароныquot; застался песн мусорны.
Завязка:Патоцк убачы прыгожую Бандарону, якая адмовла яму заляцаннх дарыла яго па твары.
Кульмнацыя: Бандарона адмаляе Патоцкаму застацца яго палацы.
Развязка: Патоцк забвае Бандарону.
У паэме прысутнчае пралог эплог, дзе атар расказвае чытачам прадгсторыю народнага падання, падводзячы да галоных падзей, выказваючы свае адносны думк. У эплогу паэмы атар расказвае пра рэакцыю народа на смерць дзячыны, дзякуючы гэтаму паэма набывае шырокае грамадскае гучанне.