Чым была выклкана некаторая недаацэнка творчасц В. Дунна-Марцнкевча Ф. Багушэвчам

Максм Багдановч сцвярджа: Заслуг Марцнкевча перад беларускай лтаратурай ляжаць усё ж не галне мастацкх дасягнення, а галне чыста гстарычнай. Яны тым дэмакратызме, як вея ад сентыментальна-народнцкх паэм Марцнкевча, у той гуманзатарскай тэндэнцы, якая выразна праступае з кожнага х радка якая была па тым часе вельм не лшняй. Нарэшце, адзначым, што, шмат пшучы шмат друкуючы, ён узбуджа вакол свах твора размовы палемку, нагадва пра снаванне беларускай мовы зародка беларускай лтаратуры, наводз на пытанне пра магчымасць х далейшага развцця. Амаль з усм можна згадзцца гэтым выказванн Максма Багдановча, апрача прымяншэння наград Беларускага Дудара перад беларускай лтаратурай у галне мастацкх дасягнення. Магчыма, атар Вянка не выказася б так катэгарычна, кал б веда самыя значныя мастацкя творы псьменнка. Аднак, на жалко, знакамты фарс-вадэвль Пнская шляхта камедыя Залёты змагл бачыць свет тольк пасля смерц Максма Багдановча, у 1918 г. А вершаваныя аповесц Травокца брат-сястрыца, Злобная жонка Халмон на каранацы яшчэ пазней, ажно пасля Вялкай Айчыннай вайны...

Няведаннем асноных марцнкевчаскх твора абумоелена меркаванне Францшка Багушэвча, выказанае м у прадмове да кнг Смык беларуск (1894): кнжк якогась пана Марцнкевча як бы смеючыся з нашага брата (г. зн. з селянна) псаны. Сапрады, некаторым свам раннм творам псьменнк, кажучы яго словам, мкнуся, з аднаго боку, сялян заахвоцць да асветы паправць маральна, з другога адукаваць пано, паказаць м, што вясковы народ гэта дзец адной матк, што гэта пакрыджаныя браты хрысцяне, якя маюць права на веды, як на нябесны хлеб (з допсу варшаскую Польскую газету 1861 г.). В. Дунн-Марцнкевч нкол не смяяся з селянна. Больш таго, ён таксама бачы сацыяльную няронасць, усм сэрцам ненавдзе прыгоннае права. Яшчэ дыл (1846), першым з твора, як дайшо да нас цалкам, вуснам селянна Цта заяв: Кажуць, што мужык хцёр, ураг свам панам х абмануе. Як жа нам быць шчырым, кал яны з-пад ногця кро нам высысаюць , як з гадам, з мужыком абыходзяцца. А мы ж так апошнх сл дабываем, штоб на х прыхац зарабць.