Город Отырар базары эссе на казахском

Отырар - ертеден шыыс лемне танымал болан ала. Кейбр деректерге араанда осыдан ек жарым мы жыл брын оны орнында алашы оныстар болан. - асырларда Отырар Сырдария зенн орта аысындаы саяси орталы болды. Кейн Х - Х . сол айматы басты алаларыны брне айналады. Отырар аза хандыы заманында мдениет мен экономикасы жасы дамыан орталытарды бр болан. Отырар аласыны глденп, орта асырдаы р ала орталыына айналуына оны орналасан орны лкен сер етт. Бл аланы тез суне олайлы жадай жасаан лы Жбек жолы болды. - Х Отырар аласы Арал бойындаы кшпел тайпалармен сауда жасайтын орталыа айналды. Иран мен Орта Азиядан Сбрге, Монолияа жне ытайа атынайтын сауда жолындаы маызды ала болды. Отырара жан - жатан кпестер келп-кетп жатты. Мнда медреселер, базарлар, стаханалар, тпт онайлер мен мешттер, монша, сауда дкендер жмыс стеген.

1218 жылы Шыысхан басаран Моолды алы олы азастанны Жетсу рне аттанды. Брнеше ала, мыдаан халы, мал-млк Монолдарды олжасына айналды. Отстк азастан алалары шндег Отырар сол кездег е мыты алаларды бр саналды. Оны билеушс айырхан есмд скербасы ед. Отырар аласын басып алуа Моолдар 1219 жылы 200 мыа жуы скерн аттандырады. Отырарлытар з аласын асы андары аланша орап, берспед. атты арсылыа шыраймыз деп ойламаан Шыысхан ашуланып, аланы бекнс орнын жермен - жексен етдер деген бйры беред. Бес ай бойы жауа берлмей шайасады. алада азы-тлкт оры да таусылады. Аштыа шыдамай, "соыс желспен аяталады" деген оймен аража атты сатын з басаратын Отырар скерн 10 мы адамнан тратын бр блгн бастап моолдар жаына тп кетед. Ол аланы дарбазасын жауа ашып беред. Соны опасыздыынан аланы 1220 жылы апанда монолдар басып алды. Аыздара араанда, монолдар айырханны тамаына орасын йып лтред. аланы брнеше кн бойы тонап, иратады.

Отырар аласы жннде тарих ылымдарыны кандидаты уезхан Шашаев былай баяндайды: "Ол жерд азанбыз. Сол кезде кптеген мралар. Сырттан су келнген. бырлар. Су крген. Лай суды сырта шыаран. Сонан кейн мусор тгетн арнайы ымалар болан. Оларды барлыы аланы тазалыын сатау шн. Жпалы аурулар таралып кетпеу шн жасалынан болатын. Сырдария мен Арыс зендерн саасындаы оазисте орналасан Отырар жртына географиялы жадай те олайлы ед. Отырарды маында жер суаратын мелиорациялы жйе болан. Айнала шексз дала. Малшыа да, диана да ыайлы. зен аары шалынды шптерге, итмрын сндлерне бай." Тарих ктаптарында айырхан Шыысханны керуендег кпестерн лтртт. Бл шыысханны орта азияа шапыншылы жасауына сылтау болды деп жазылады. Бл таырыпа тоталан уезхан Шашаев сзн былай нажималады:

"Осы Отырара атысты дау Шыысхан есмнен туындайды. Оны Ибн ал-Асир мен Рашид ад-дин былай суреттейд: Шыысхан з скерн киндретн мата сатып алу шн, кп млшерде кмстер, ндыздар жне таы баса заттардан ор жасап берп, Мавереннахр, Самаранд, Бара алаларына керуен жнелткен. Олар трк алаларыны бр Отырар аласына кред. Керуен келген кезде Отырар билеушс Хорезмшаха алтын мен кмс келген трклер туралы хабар беред. Хорезмшахты бйрыымен айырхан трклерд лтрп, млкт барлыын Хорезмшаха жберген ... . Деректерге арап отырса та аласы. Шыысхан неге дл Отырара керуен жберген. Орталы Азия жернде Отырардан баса да алалар бар ед ой.