Аю туралы акпарат жазу немесе малимет

Аюлар[1] (лат. Ursidae) жыртыштар отрядына жататын а. Оларды денес шомбал, басы лкен, лаы кшкентай, йрыы ыса (алы жннен крнбейд). Жн бр тст, оыр, ара не а, аяы бес саусаты, тырнаты болады. Ис сезу аблет жасы жетлген. азр оларды а аю, атст аю, оыр аю, барибал, ернд аю, малай аюы, кзлдркт аю жне лкен панда деген 8 тр кездесед. А аю Солтстк Мзды мхит жаалауында тршлк етед. Оны дене тры 3 м-дей, салмаы 400 700 кг-дай. Суда те жасы жзед, сгид, табаны жнд боландытан мз стнде таймайды. Ит пирыпен, сресе каспий итбалыымен (нерпа) оректенед. А аю ек жылда бр балалайды, онжытары енесмен 1,5 жыла дейн жред. А аю Халыаралы табиат орау хвалаыны ызыл ктабына енгзлген (1976 жылы). Ал азастанда Тянь-Шань, Жоар Алатауы, Тарбаатай, Сауыр жне Алтай тауларында аюды 2 тр тармаы (оыр аю, Тянь-Шань оыр аюы) мекендейд. оыр аюды дене тры 2 м-дей, салмаы 150 200 кг-дай, тс оыр, ара оыр болады. зн мнез лы жаынан бейам, момын, оратау келед, орман шнде адам кзне крнбейд. Ол адамны мр шн аупт емес. орек таламайды. Аюлар ш жасында жынысты жаынан жетлед. йыуынан 7 ай ткен со, 2 4 онжы табады. атар, апан айларында жаа туан онжыыны салмаы 300 600 г болады. Енесн стмен 4,5 5,5 айа жуы оректенед, бр-ек жыл енесмен брге жред. Аюлар 30 40 жылдай тршлк етед. Буаз аю жеке жред, ыста грнде нажималыз жатады. Кзге таман бойына 50 кг-а жуы май жинап, атты семред де, ыса арай йыа кетед. Егер ажетт май орын жинай алмаса, йыа жатпайды. Аю баалы а. Ол майы жне шипалы асиет бар т шн ауланады. Семз аюдан 120 кг ет, 50 кг-дай витамин дескать май алуа болады. Аю жабайы тяты адара, й малдарына, сондай-а адама да шабуыл жасайды. Бал омартасына тсуд жасы кред. оыр аюлар ксптк а ретнде ауланып келд. азр оларды аулауа тыйым салынан.