Помогите плииз реферат на тему витамины на казахском языке

Друмен (Витамин) адам мен жануарларды тршлгне, оларды организмндег зат алмасуды бралыпты болуы шн аз млшерде те ажетт биологиялы активт органикалы оспалар. Витамин (латынша vta тршлк) туралы лмн негзн 1880 жылы орыс дргер Николай Лунин салды. 1912 жылы поляк дргер Казимеж Функ сол кезге дейн жасалан тжрибелер нтижесн орытындылап, ылыма витамин терминн енгзд.Витаминдерд кпшлг ферменттерд негзг рамдас блг болып табылады. Организмде здксз жрп жататын химиялы реакциялар, мысалы, шкен таамны, мал азыыны ыдырап, орытылуы, ферменттерд ызметне байланысты. Таамны рамында витамин жетклксз болса, адам р трл ауруа шалдыады. Ал витаминд (сресе, А жне D витаминдерн) шамадан тыс кп абылдау азаны улануына (гипервитаминоз) сотырады. Ол кбнесе, жас балаларда жи кездесед. азр барлы витаминдерд суда еритн витамин, майда еритн витамин жне витамин тектес заттар деп блед.Витаминн мал шн де маызы зор. Мал азыында витамин жетклксз болса, малды нм тмендейд, олар ждеп, р трл аурулара шалдыады. Мал азыында А, Д, Е, К витаминдер жетклкт млшерде болуы ажет. Мысалы, А витамин жетспеген жадайда сиыр не бие кз ауруына шалдыады, ст кемид, сондай-а олар ысыр алуы, ш тастауы ммкн. Мала ажетт витамин балауса шпте, жоышада, срленген шптерде, таыда баса болады. ыста авитаминоза шалдыан, таыда баса трл жадайлармен ждеген мала витамин концентраттарын,сбз, балы майы, таыда баса витамин дескать азы беру керек. Мал азыындаы витамин млшерн кбейту шн арнайы витамин препараттары мен ра ашытылар шыарылады.Витамин жетспеушлк, авитаминоз кнделкт шетн таамда витаминдерд жетспеунен, оларды бойа сун бзылуынан не витамин синтезделун тежелунен туатын аурулар. Егер адам нем витамин аз, брыай тааммен (консервленген, кептрлген, рафинадталан) таматанса, азаа, негзнен кмрсулар (ант, таыда баса) ана тсп, ауыз бен майлар аз тссе, ал ккнс пен жемс-жидектер млдем болмаса витамин жетспеушлк дамиды. Сондай-а азы-тлк дрыс саталмаса немесе олардан сапасыз таам дайындалса, азы-тлк рамындаы витаминдер бзылады. Мысалы, рамында никотин ышылы (РР витамин) аз днд даылдармен ана оректену пеллагра ауруына, ал ауызы алынан кршпен жне те нтаталан бидай нынан жасалан нанмен ана таматану бери-бери сыратына келу ммкн.Таамда витаминдерд жетклксз болуы, адам азасын лсретед. Мндай жадайды гиповитаминоз деп атайды. Оан ауа райыны олайсыз жадайы, ауасы лас жерде за уаыт жмыс стеу, сондай-а гастрит, асазан сг, гельминтоз, лямблиоз,таыда баса аурулар себеп болады. Витамин жетспеушлк боланда азада зат алмасу процес бзылып, оны жпалы аурулара арсы тру аблет нашарлайды. Сондай-а, адамны кл-кй кйзелске шыраанда, ауа-райыны былмалы кезедернде, йелдерд жктлг не сбин емзу,таыда баса жадайларда азада витамин жетспеушлк артады. Мндай жадайда дргерге аралып, арнаулы витаминдер абылдап, ккнс пен жемстерд кбрек пайдалану ажет. Витамин жетспеушлк жне гиповитаминозжануарларда да болады. Мал авитаминозбен, кбнесе кктемде ауырады. Витамин жетспеушлктен аналы мал ысыр алады, тл нашар сед. Мысалы, В витамин жетспеген жадайда сполиневритпен, шоша пеллаграмен ауырады. D витамин жетспесе, тл атпа болады, р мал сйек ауруына шалдыады.