Тараз каласында такырыбына шыгарма

Тараз азастан алаларыны шндег е ежелглерн бр, тпт ол V асырды деректернде кездесед. 568 жылы Талас зен жаасындаы алада трк ааны Дизабула зн керемет ставкасында Византия елшс Земархты абылдаан. Бл туралы В.Бартольдты Орта Азияа ылыми масатпен сапарды есеб ктабында жазылан. 629 жылы Сюань-Цзян Тараз (ежелг аты Далосы) аласыны Цзяньцюаннан батыса арай 140-150 ли ашытыта тратынын жне оны шеберн 8-9 ли екендгн айтады. алада ртрл елдерден келген кпес-саудагерлер мен хусиларды (согдийлытарды) тратыны жне оларды тл мен дет-рыптарыны, задарыны ытайдаы сияты болатыны туралы жазылан (Зуев Ю.А. Суяб туралы ытай деректер. 91б.). Бз бл деректерд Тараз аласыны аса ертеден келе жатан ала екендг жайлы млмет шн берп отырмыз. Таразды V асырда осы лы Жбек жолында маызды рл атараны жайлы малматтар ежелг шежрелер мен географиялы шыармаларда кездесед. ала 751 жылы арабтарды, 766 жылдан бастап арл ожалыыны, Х асырды ая шеннде саманидтерд ол астында болады. 893 жылы Исмаил ибн Ахмад Тараза соыс ашып, аыры Тараз мр жауа бас иед, Исламды мойындайды. Х-Х асырларда Тараз аласыны егншлк алапты, Талас Алатауындаы кмс руднигн жанында орналасандыы оны экономикалы жне мдени рлеуне ммкндк жасады. Х асырды географы Максидид жазуы бойынша Тараз бау-башалы, алы елд, оры, трт апасы жне онысталан рабаты бар лкен бектлген ала. Х-Х асырларда Жетсуды, Отстк азастан мен Орта Азияны араханидтер династиясы жаулап аланнан со, Тараз жаа мемлекетт бр ожалыыны астанасына айналады. Ислам дн стемдгн нтижеснде Х асырда жаа лгдег Айшабиб, арахан, Бабажы-хатун мазарлары салынды. Р.Вильгельмн деректер бойынша, Х асырда болан моол шапыншылыы арсаында Тараз олдан ола ауысан. Ол тпт моолдарды олына тспес шн Мухаммед хорезмшахты мрмен таландатылан да, Х асырды орта шеннде ала айтадан алпына келтрлген. Жалпы Тараз ала ретнде ХV асыра дейн мр срген, бра оны орнындаы отырышы оныс ХV асыра дейн болан. Осы тста пайда болан жаа ала, арахан улетнен шыан Ша Махмудты мазары трегне салынандытан, улиеата деп аталды. Ал 1936 жылы аланы аты Мирзоян болып, одан со, 1937 жылы Жамбыл болып згертлд. Халыты талап-тлегн ескере отырып, ел Президент Н.Назарбаев 1997 жылы 8 атардаы Жарлыымен алаа тарихи аты Тараз атауы айтарылып берлд. 2002 жылы 25-26 ыркйекте Тараз аласыны 2000 жылдыы тойланды. Тараз бгнде мдени-экономикалы жаынан ркендеген, жерглкт халы жер жннаты деп атайтын шаын да болса кркт, берекел, ырысты алаа айналды.