Асан айы туралы шыарма

Жоспар:Асан айыны Ш.Улиханов неге кшпендлер философы деп таныан?2.      Асан туралы аыз бен аиат.Асан толауларындаы отпрыск-болжаулар.Асан айы ХV . екнш жартысында Алтын Орданы ыдырау дурнде мр срген. алы бараны амын жеп, елн болашаын ойлап, нем айы-ма батып жргендктен, халы оны Асан айы деп атап кеткен. Ол алдымен Сарайда, кейн азанда л- Мхамедт ыпалды билерн бр болан, кейн Дешт ыпшаа (аза даласына) айтып оралып, Жнбек, Керей хандарды аылшы би болан. Асанды Ш.Уалиханов кшпендлер философы деп атаан.Тарихтаы Асан бейнесн аыз мнары басан. Оны мр туралы бзге жеткен деректер тым аз.Асанны кесн аты Саятшы Сбит. аза тарихшысы рманали Халитлыны Тауарих Хамса атты ктабыны айтуынша, Асан айы Шыыс ханны замандасы лы Майы бид алтыншы рпаы. Майы би Шыыс ханны тарихтан белгл скербасыларыны бр йсн Майы.ХV . мр срген Асан айыны адамдарды ынтыма-брлкке, досты-татулыа шаыруы, елге жайлы оныс здеп, отырышы, бейбт трмыс-тршлкт асауы сол кездег заман талабынан туаны тснкт. Асанны бзге жеткен толаулары тгел дерлк з Жнбек хана арнай айтылан. Халы аыздарында Асан жайында бл ария ашан да хана жаынбай, жарамсатанбай тура сйлеуш ед делнед. (Ай, хан, мен айтпасам блмейс)Асан толауларынан тек сол замана тн кейбр суреттерд, аза халыны ралу дурндег белгл тарихи оиаларды елесн байауа болады. Асан айыны шыармалары з тсыны айнасы, ол з дурндег аза халыны мын, тлегн крсетед, деп жазады Б.Кенжебаев.блхайыр ханнан блнуге арсы болмаанмен Асан атамекеннен зап кетуд ош крмейд. (ырында кик жайлаан) Жнбек кшн тотатпа болып кптеген толаулар шыарады. (Жем бойында, Едл бол да, Жайы бол, Жидел Байсына сапар)Асан айы кптеген наыл-термелер, философиялы толаулар шыарып елге танылан. (йрыы жо, жалы жо, Таза мнсз асыл тас). Асанны браз шыармаларыны бзге зндлер ана жеткен. йткен авторды айтпаы адам тадыры, ел амы, оны болашаы.Сондытан шаын ана айтыландарымен шектелмеуге тис.Сондай-а, Асан айыны Таырлауа онан аз, тырна, длдкт белгс, Клде жрген оыр аз, Ерд ны сз емес трзд шаын наыл ледер де асылды сыныындай зк нсалар деуге болады. Ел арасында Асан мен Ежен хан, Асанны айы атануы, оны жер туралы айтандары туралы аыздар те кп.