ызыл ктапа енген андай жануарларды блесз эссе

Тянь-Шань оыр аюы
Тянь-Шань тауы мен Жоар Алатауында мекендейд.Ол жерлерде тиснше 200 жне 300-дей аю тршлк етед. Бл аа тиетн негзг ауп адамны ткелей аулауы жне таулы аудандарды игеру барысында оны мекендейтн жерлернен ыыстыру.

ызыл асыр
азастан территориясынан жойылып кету де ытимал. Себеб аты аыза айналан бл жыртышты 40 жылдан бер ол мекендеген жерлерден (Тянь-Шань мен Алтай таулары) кездескен жайында аны деректер жо.

Орта азия тас сусары
Тянь-Шань, Жоар Алатауы мен Алтайда тараан. асаылы сернен саны бртндеп кемуде. 

аратау арары
Тек азастанда аратауда ана мекендейтн бл арар азрг кезде толы жойылу шегнде, бар-жоы 100-150-дей басы саталан.

Тянь-Шань арары
Тянь-Шань мен Жоар Алатауында тараан. Бл тршен саны шапша тмендеп, азр оны саны 1,5 мынан аспайды. Себеп-ер баса  арарлара сер ететн факторлар.

азастан арары
Орталы азастанны аласа ырат жоталарында мекендейд. 60-жылдары саны мен таралу аймаы асаылы пен тршлк етуге жарамды мекендерд тарылуына байланысты ысарды.


Алтай арары
Тек Алтайда ана кездесед. Ол жерде шамамен 80-дей арар мекендейд, яни бл трше жойылып кету шегне жаын тр. Негзг себеп асаылы жне арарлар тршлк мекеннде прменд трде мал жаю. 


ызылм арары
азастанда ызылмда мекендейд, бра ол жерде жойылып кету де ммкн. йткен 70- жылдардан бастап брде-бр рет кездеспеген. Себеб баса да тятылара сер ететн факторлар асаылы жне й малдарын кптеп жою. Бл тршен питомниктерде олдан сруд бастау жне алынан тлдерд оралатын территориялара жберу мезгл жеткен сияты.

Орман сусары
азастанда тек Жайы зенн жайылмаларындаы ормандарда мекендейд. Соы жылдары Солтстк азастанны ормандарында брнеше рет кездескен белгл. Бл жерлерге ол Россияны шекаралас аудандарынан тп келген. Санын шектеуд негзг факторлары асаылы жне азы орыны азаюы.


Шбар кзен
азастанны шл жне шлейтт аудандарында кетараан, бра барлы жерлерде саны те аз. Кейбр рашылы жылдары саны крт згерске шырап, млдем азайып кетед.


Европа ара кзен
Ертеде Жайы зенн алабы мен Едлд атырауында мекендеген. Бсекес америка су кзенн жерсндргеннен кейн ара кзен бл жерлерде кездеспейтн болды. азастанда оны толы жойылып кету де ммкн.


Итаю
те сирек кездесетн а. азастанда Отстк стртт шаын ана территориясында таралан. Ол жерде 15-20-дай ана итаю мекендеу ммкн. 


абылан
Брын азастанда стрт пен ызылмда мекендеген, бгн де бл жерлерде жойылып кету де ммкн. йткен, 70-жылдарды ортасынан бастап республика шебернде бл жыртышты кездескен жайында аны деректер жо. Негзг себеп абыланды жне оны е басты орег арайрытарды ткелей аулап, сандарын азайту.


араал
стртте тараан, ертеде ызылмда да мекендеген. Саныны аздылыы сонша, тр жойылып кету жадайында. Себептер басада  мысытара сер ететн факторлар.


Барыс
азастандаы е лкен жабайы мысы. Тянь-Шань, Жоар Алатауы мен Алтайды бик тауларында мекендейд. Саны 200-ден аспайды жне жылдан жыла кемуде. Негзг себептер асаылы жне таутекелер мен баса жабайы тятыларды саныны кемуне байланысты азы орыны азаюы. 


Тркстан слеусн
Слеуснн сирек кездесетн тршес. азастанны тек отстк жне отстк-шыысындаы таулы ормандарда мекендейд. Саны онша кп емес. Оны тмендеун негзг себептер асаылы жне азы орыны аз болуы.


Сабаншы
Каспийден Алтайа дейнг шлд аласа тауларда ке тараан, бра сирек кездесетн тр. Себептер: ар кп тскен жылдары азы орыны азаюы, асаылы, ойшыларды иттерн талап лтру, адамны шаруашылы ызметне байланысты оларды таралу аймаыны тарылуы. 


абылан
 Брын азастанда стрт пен ызылмда мекендеген, бгн де бл жерлерде жойылып кету де ммкн. йткен, 70-жылдарды ортасынан бастап республика шебернде бл жыртышты кездескен жайында аны деректер жо. Негзг себеп абыланды жне оны е басты орег арайрытарды ткелей аулап, сандарын азайту


Орта Азия зен ндызы
Адамны ткелей араласуымен саны кемп, таралу аймаы тарылан. Тек ле Алатауыны шыысындаы кейбр жерлерде, Жоар Алатауы мен ле зенн алабында ана саталып алан тр