Тип и жанр текста в казахском языке

Тип-андай да бр затты белгл бр асиеттерд иеленген пшн;

объектн наты жиыны, сипаттамасы;

программалау тлдернде мндер жне олара олданылатын амалдар жиыны;

Жанр (французша genre, латынша geners тр, тек) нерд барлы трлернде тарихи алыптасан штей жктелм жйес. Жанрлы жктелм рбр нер трн ерекшелгне байланысты зндк жанрлы жйе райды. Мысалы, музыкадаы н, кй, романс, симфония, т.б. жанрлар бейнелеу нерне тн емес, бейнелеу нернде натюрморт, пейзаж, портрет сияты жанрлар болса, дебиетте айтыс, жыр, гме, роман, эпопея, т.б. жанрлар бар. Солай бола транмен барлы нер тр шн орта жанрлы жктелм рдс бар, сол рдс р нер трнде знше крнс табады. Бл рдс, яни жанра анытама беру задылыы кпырлы жне бр-брмен тыыз байланысты боландытан, оан кзарас та бртект емес. дебиеттег жанр лем дебиетндег немесе натылы бр лтты дебиеттег белгл бр дурде алыптасан, орта типологиялы, т.б. белглер бар кркем шыармалар трлерн жйес. Жанр ымыны мазмны деби процесс барысында дайы згерске тсп, крделенп отыр, мны з жанр туралы ылыми тснктерд л де жетлмегендгн крсетед. Жанр сз француз тлнде тек ымын беред, сондытан да эпос, лирика жне драманы ертеректе жанр деп атады, кейде жанр термин деби тр терминмен теестрлед (. дебиетт тег мен тр). Ал шын мннде жанрлар аталан ш тек пен деби тр рамына кред. жанрды дебиетт тег мен трн айсысына жататынын кркем шыарманы эстет. сапасы, клем, соан сйкес жалпы рылымы айындайды. Тарихи трыдан аланда, лтты нердег кез келген жанр бржола жоалып кетпейд, тарихи объективт жадайа байланысты белгл бр кезеде деби процесте кейн шегну ммкн. Брын болан кейбр жанр жаа уаыт талабына айта сай келсе, жанрлы жад (М.Бахтин) айта оянып, соны негзнде лг жанр трленп, деби процесте алдыы атара шыады. дебиет тарихында барлы дурд басынан ткерп, жоалмаан жанра мысалды жатызуа болады. Кейнг дурде айта рлеген жанрлара катастрофа мен новелла жатады. Кез келген жанрды тарихи даму жолы те крдел, йткен, рбр лы суреткерд шыармашылыында ол трленп отырады. Мыс., дебиеттег психологиялы роман жанры адамны шк лемне тере бойлау процеснде алыптасты.