жакты жаксыз сойлем верховодила айтындаршы отинем

Жаты сйлем  бастауышы мен баяндауышы иыса байланысан жай сйлемн бр тр. Жаты сйлемн бастауышы болады немесе сйлемн мазмнынан бастауышыны ай сз екенн табуа болады. Жаты сйлем шке блнед: 1) арнаулы жаты сйлем (Мен оиын. Сз тыдаыз); 2) ауыспалы (орта) жаты сйлем (Кп жасааннан срама, кпт кргеннен сра); 3) бастауышы белгсз жаты сйлемнегзнен, 3-жата айтылады. Бастауышы ай сз екен сйлемн мазмнынан аарылады. (Бзд раута кезмзде отты шапа таспен ттататын ед).
Жасыз сйлем  сйлемдег айтылар ой бастауыштан баса сйлем мшелер арылы берлетн жай сйлемн тр. Жасыз сйлемн бастауышы болмайды, оны жо екен сол сйлемн баяндауышынан блнед. Мысалы, азилаа Скенмен брге жруге тура келд. Жасыз сйлемн баяндауышы брнеше жолмен:Барыс нажималаулы тйы етстктен кейн бол, тура кел деген кмекш сздерд келу арылы (Бдан брдемелерд ойлап шыаруа болады);-ы, -г, -ы, -к жрнаты алау рай арылы (Оны ештееге араысы келмейд);Атау я барыс септк нажималаулы тйы етсткке, керек, ажет сздер тркесу арылы (Енд бзге ауылдаы адамдарды кл кйн блу керек);Туелдк нажималаулы тйы етсткке ммкн, тис сздер тркесу арылы (Бзд баруымыз керек);Ираты сз тркестернен (Оны шек-слес атты. Мртын балта кеспейд) жасалады.