уй жануарлары шаын шыгарма

й жануарлары, доместикация жануарларды ола йретлген трлер.


Сондытан кейде бларды ола йретлген жануарлар деп атайды. Мйзд р ара, тйе, жылы, есек, ой-ешк, ит, шоша, мысы, й ояны, тез тышаны; стардан тауы, йрек, аз, кркетауы, кептер; тоандарда срлетн балытар й жануарларына жатады. ркениет дамуыны барысында адам жндктерд 2 трн (бал арасы мен жбек кбелег), старды 10 12 жне сторектлерд 60-а жуы трлерн ола йреткен. Зертханалы жануарлар егеуйрытар мен тышандар, сайраыш жне сем стар, тоты, шымшы, т.б., аквариум раутытары да срлед. й жануарларын ола йрету алашы адамдар мекендерн азып зерттеу нтижеснде, бдан 15 10 мы жыл брын басталан. Ашылы тсл жетлген сайын жабайы, таы жануарлар саны азайып, адам баласыны кнделкт трмыс ажетн анааттандыру шн й жануарлары ола йретле бастады.

Kroliki001.jpg
азрг кезде:

170 млн-а жуы ой Австралияда;
197 млн-нан астам р ара мал ндстанда;
7 млн-дай тйелер Сомалиде срлед деп саналады.
й жануарлары тек материалды байлы кз ана емес, сонымен брге, рухани азына болып есептелнед. Жаа ортаны сер жне олдан рктеу, жп тадау нтижеснде бларда адама пайдалы жабайы жануардан згеше асиеттер пайда болды. Осы кездег мал тымдары зн жабайы ата тегнен едур р, етт, аятары ыса, трында да згерстер байалады. Мысалы, е р ит тымы сенбернар, оны салмаы 77 кг-дай болса, е кшкентай ит чихуахуа, оны салмаы 450 г-нан аспайды. Е кшкентай сингапур мысыыны салмаы 1 кг 81 г болса, ал е р мысы рэгдолл, ол 9 кг-дай салма тартады. Тегне араанда й жануарларыны сйег жел, омырта саны аз, бас сйег кш, сондай-а мйз, шк органдары да згерске шырады. Бларды кпес, жрег, бйрег жабайы ата тегне араанда кемрек дамыан, жыныс ерекшелктернде де кптеген згерстер байалады. Ата тегмен салыстыранда й жануарларыны жйке жйеснде де згерстер пайда болды. Мысалы, олдаы мал миыны клем кшрейп, салмаы азайан, кру, есту, ис сезу органдарыны ызмет тмендеген. Оны есесне й жануарларынан алынатын ет, ст, жмырта, жн, т.б. млшер кбейд. Атап айтанда, е жасы жн меринос ойларынан алынады.