Эсее по теме "Б.Момшылы"

Бауыржан Момышлы (1910-1982 жж.)
азрг Тараз облысы, Жуалы ауданы, Клбастау ауылында туан.
Жет жылды мектеп бтрген со браз уаыт малм болып стейд. 1932 жылы скер атарына шаырылады. Мндетн теп, запастаы командир атаын алып ауыла ораласын аржы орындарында жмыс стеген. 1936 жылы кайтадан ызыл Армия атарына шаырылып, трл скери блмдерде ызмет еткен, взвод, рота командир болан. 1941 жылы лы Отан соысы басталысымен даты генерал-майор И.В.Панфиловты басаруымен Алматы маында жаадан жасаталан 316-атыштар дивизиясыны рамында майдана аттанан. Соыс жылдарында батальон, полк, дивизияны басарды.
Момышлыны скери мрбаянында Москва тбндег шайас ерекше орын алады. Одан баса да ерлктер аз емес. Тек 19-гвардиялы атыштар полкн батальон командир ретнде Москва тбнде 27 стт рыс жргзд. Волоколам баытында Крюково онысы шн шайаста 19-полкты басарып, сол жерде ауыр жараат аланына арамастан, крест р арай нажималастыра беред. Момышлыны осындай кптеген скери ерлгн ескерп, 8-гвардиялы атыштар дивизиясыны командир полковник И.И.Серебряков 1942 ж. тамызда оны Кеес Одаыны Батыры атаына сынады. Бра бл наградтау аазы жоалып кетед.
1944 ж. шлде айында Серебряков КСРО Жоары Кеесн Президиумына ндеу хатында: Жолдас Момышлына рмет крсетуд тнемн жне мны жеткзуд змн парызым деп блемн длдк менен осыны талап етед, деп жазды. Бл да аясыз калады. Жерлесмзд одан кейнг ерлктер де ескерусз алады. Момышлы полк командир, кейн дивизия бастыы бола жрп, Калинин майданында, Курляндиядаы немс басыншыларын таландау операцияларына белсене атысады.
Соыстан кейн Совет Армиясы Бас штабыны Жоары скери академиясын бтрп (1950 ж.), сонда скери педагогикалы ызметпен айналысты. Стратегия трегнде оны идеяларыны батыл да жаашыл боландыына арамастан, 1956 жылы гвардия полковниг Момышлы отставкаа жберлед. Бауке дебиет майданында да скери ерлктернен еш кем емес каарманды с тындыран аламгер екен баршаа млм. Оны шыармаларыны негзг таырыбы жауынгерлк мнез-лыты алыптасуы, елдк пен ерлкт дрптеу, жастарды Отан орауа дайын тру рухында баулу, скери тлм-трбие болып табылады. Бауыржан Момышлыны басты шыармалары: Офицер кнделг, Бр тнн оиасы (1956), Москва шн шайас (1958), Майдандаы кездесулер (1962), т.б. Кеес Одаыны батыры И.В.Панфилов жайында Бзд генерал деген мырнамалы хикаят жариялады. Ал шкан я романы 1976 жылы Каза КСР Мемлекеттк сыйлыына ие болды.
Бртуар олбасшы туралы оырман ауыма .Нршайыов Аиат пен аыз, З.Ахметова Шуаты кндер, Баытжан Момышлы асымда сен барда, кеге рмет, М.Кдвдыбаев мытылмас кездесулер атты шы-армаларын сынса, режиссер М.Бегалинн Артымыз-да Москва кинофильм, В.Шацковты МХАТ сахнасын-да ойылан Волоколам тас жолы пьесасы Момыш-лыны скери мрбаянын суреттейд. Оны соыстаы ерлгн бейнелеген белгл орыс жазушысы Александр Бект Арпалыс повес лемд шарлап кетт
228
Бауыржан Момышлы лденеше ордендермен, медаль-дармен марапатталды. Дние саланнан кейн оан Кеес Одаыны Батыры атаы берлд (1990 жылы). Сйтп, за жылдардан со, соыс жне ебек ардагерлер, ылым мен мдениет айраткерлер, алы жртшылы талабымен, азастан Республикасыны Президент Н..Назарбаев-ты олдауы арасында, халымыздын ардагы лы кз трснде-а аыза айналып кеткен осынау дагы жау-ынгер, даран ойлы олбасшы турасындаы тарихи длеттлк алпына келтрлп ед. Бгвде Бауыржан ба-тыр есмн иеленген мектептер, кшелер, елд мекендер, жымшарлар егеменд елд ала-даласында кптеп кездесед. Отстк астанада ол тран йге ескерткш тага орнатылан, скери мектеп-лицей бар.