Мен адамды дианшысымын эссе

лт стазына айналан, мрбойы йыдаы халын Маса боп ызыдап оятуды кздеген, азаа азаты сюд йреткен Ахмет Брсынлыны халы шн еткен ызмет шаш етектен. Ол аын, ол оам айраткер, ол азаты тыш дебиет теоретиг, лингвист, аартушы-алым... Ол Алаш кшбасшыларыны бр. Ол аза шн бес рет трмеге тсп: Асыпадар! Артымызда азы бар... деп, соында атылып кете баран асыл бозда. Оны мр жолын, жасаан ызметн блу, баалау бздер шн парыз.

Адамды дианшысы - Аха
Аын Ахмет Брсынлы 1872 жылы 5 ыркйекте останай облысы, Жангелдин ауданына арасты Сарытбек елд мекеннде дниеге келген. кес Байтрсын Шошалы ет тр, намысты олдан бермейтн, адал азамат болан екен. Руластарына ысым крсеткен Торай уезн бастыы, полковник Яковлевт соыа жыып, 15 жыла Сбрге айдалыпты. кеден трдей айрылу бала Ахметт жан дниесне атты сер етп:
О тип он шмде ой тсрп,
Бтпейтн жрегмде бар бр жарам.
Алданып жегенме оны мытсам,
Боландай жегенмн бр харам,
деген алашы лен шыарады. Патша кмшлгн кес мен туысандарына крсеткен орлыы жанына жазылмастай жара салан ол з мрбаянында: Осы баытсызды мен Торай аласындаы мектепке тсуме себеп болды, - деп жазды. Кшкентайынан зерек, талапты Ахмет алашында 1882-1884 жылдары кз ашы ауыл адамдарынан сауатын ашып, кейн жаын мадаы ауыл мектебн бтред. Сосын Торайдаы ек сыныпты орыс-аза училищеснде блм алып, оны бтрген со Орынбордаы малмдер дайындайтын мектепке оуа тсед. Оны тмамдааннан кейн зн бкл саналы мырында алдына масат етп ойан аза балаларыны сауатын ашу жмысына бар кш-жгерн арнайды. Басадан кем болмас шн бз блмд, бай м кшт болуымыз керек. Блмд болуа оу керек. Бай болуа ксп керек. Кшт болуа брлк керек. Осы керектерд жолында жмыс стеу керек, дейд Аха. ст аартушылытан бастау халын лдытан азаттыа алып шыатын жол екенн жасы тснген ол бастапыда Ахметкерей онысбаев деген байды йнен мектеп ашып, кейннен Аманараай ауылнай мектебнде бр жыла жуы банкета оытады. Кп замай останай аласындаы 2 сыныпты орыс-аза мектебне ауысады. Мне, осылай Аханы бралаы кп стазды жмысы басталады. Осыан байланысты Скен Сейфуллин: А. Брсынлы арапайым кс емес, оыан кс. Оыандарды арасынан шыан з заманында патша арам улыты атарман-шабармандарыны орлыына, мазаына тскен халыты намысын жыртып, дауысын шыаран кс. зге оыан мырзалар шен здеп жргенде соколыа шыдап, лдыа кнп, йы басан алы азаты лт намысын орап, лтты арын жотаан патша заманында нажималыз-а Ахмет ед. азаты ол уаыттаы кейбр оыандары уез, губернатор, соттара кшн сатып, тлмаш болып, кейбр оыандары арларын сатып лыты степ жргенде, Ахмет аза лтына жанын аямай ызметтерн ылды, деп жазса, аынны з ол туралы:
Адамды дианшысы жола шытым,
Кг жо, кгалы жо ыра шытым.
Тымын адамдыты шаштым, ектм,
Клн ктеруге л халыты,  деп жырлайды. Алдына лкен масаттар ойып, соан жетер жолда аянбай ызмет еткен арапайым малм Ахады кейн бкл лтты стазына айналады деген ой сол стте ешкмге де келмеген болар...