Пожалуйста эссе на тему лт-стазы

БРСЫНОВ Ахмет (Ахмет Брсын, Байтрсынлы) (азрг останай облысы Жангелдин ауданы Сарытбек ауылында 28.1.1873 жылы туан) аартушы, аза халыны ХХ асырды басындаы лт-азатты озалысы жетекшлерн бр, мемлекет айраткер, аын, публицист, аза тл блм мен дебиеттану ылымдарыны негзн салушы красным, лтты жазуды реформаторы.

28 атар Ахмет Брсынлыны туан кн. Кейннен бреулер 1873-т 1872-ге, 28.01-д 05.09-а ауыстырып жр. Оны мнс былай. Аханы з олымен жазан 7-8 анкетасы бар. Соны бр-екеунде 5.9.1872 деп крсетлген. Ал аланыны брнде 28.01.1873 жыл болып жазылан. Траталып алан нрсен згерткенде не табамыз? Бздше, осылай ала берген дрыс. Сондытан келес жылы 145 жылдыы болма.

Ауыл молдасынан, Торайдаы 2 сыныпты орыс-аза мектебнен, Орынбордаы 4 жылды аза малмдер мектебнен блм алан. 1895-1909 жылдары Атбе, останай, араралы уезндег ауылды жне болысты мектептерде малм, араралы алалы училищеснде малм, кейннен мегерушс болды. 1905 жылдан бастап саяси крес жолына тст. араралы петициясын (зырхатын) дайындаушыларды бр, тржма ледерн амтыан ыры мысал жинаы 1909 жылы Петербордан басылып шыты. 1909 жылы 1 шлдеде губернатор Тройницкийд бйрыымен Семей трмесне жабылып, Ресей империясыны М-н Ерекше кеес оны аза облыстарынан тыс жерге жер аудару жннде сот шешмн шыарды. Осылайша 1910 жылы 9 наурызда Орынбора жер ауып келп, 1917 жылды соына дейн оамды-саяси жне аартушылы спен айналысты. 1911 жылы тл ледер жинаы Маса, тыш азаша лппе ктапшасы Оу ралы жары крд. за жылдар дниеге келуге талпынан тыш жалпылтты басылым аза газетн алашы санын 1913 жылы 2 апанда басып шыарып, 1917 жылды аяына дейн з редактор болды. 1917 жылы жер-жерде рылан аза комитеттер мен аза съездерн туне атсалысты, ос жалпылтты рылтайды (съезд) йымдастырып, Алаш партиясы мен Алашорда кметн рылуына йыты болды. 1919 жылы наурыз айында Мскеуге барып Кеес кмет басшыларымен келссз жргзд, Алаш ксемдер мен мшелерне кешрм жариялатты. з аза даласын басаратын скери-революциялы комитетт траасыны орынбасары болып бекд. 1920 жылы 26 тамызда рылан аза автономиялы кеестк кметн рамына енп, 1920-21 жылдары Халы аарту комиссары, яки Оу министр, 1922 жылы Академиялы орталыты, 1922-25 жылдары Халы аарту комиссариаты жанындаы ылыми-деби комиссияны, аза лкесн зерттеу оамыны траасы болды. Осы жылдары негзг жмысына осымша Орынбор мен Тшкендег педагогикалы жоары оу орындары аза халы аарту институттарында аза тл мен дебиет жне мдениет тарихы пндернен дрс оыды. 1925 жылы азастана Сталинн тапсырмасымен андыол Ф.И.Голощекин басшы болып келгеннен кейн Алаш зиялыларыны бастарына ара блт йрлп, ба шты. 1929 жылы 2 маусымда ттына алынып, Мскеудег атышулы Бутырка абатысына жнелтлд. ОГПУ-д 1930 жылы 4 сурдег шешммен ату жазасына кеслд, кейн бл км 10 жыл концлагерьге амалуа, артынан 3 жыл Архангельскге жер аударылуа ауыстырылды. мрлк жары Бадриса (Александра) екеу де денсаулытан айырылып, арып-ашып 1934 жылы Алматыа жеткенмен 1937 жылы 8 азанда таы бр мрте амауа алынып, 8 желтосанда Алматы трмеснде атылды (Алаш. Алашорда. Энциклопедия. Алматы: Арыс баспасы, 2009, 90-96-бб.).

Аха ашан лы жаалы тте жазулы аза лпби (байтурсыновский алфавит) мен асырдан асыра ласан, тл терминологиямызды оржынына салан олжасы, сондай-а аза балаларына арнап тл лппе тзу (Оу ралы, 1910 жылдары), одан со Тл рал атты ктаптар тзбегмен кезе-кеземен тлмзд дыбыс жйесн (1-ш тл танытыш ктап, Фонетика, 1912-15 жылдар) ажыратып-айындауы, сз жйесн (2-ш тл танытыш ктап, Этимология, 1914-17 жылдар) саралауы, за жылдардан со сйлем жйесн (3-ш тл танытыш ктап, Синтаксис, 1922-23 жылдар) сипаттауы жне тл исынынан туындайтын сз нер ылымын (бгнгше айтса, дебиеттануды) ара сз бен дарынды сзге, ауыз дебиет мен жазба дебиетне, дндар дур мен сындар дурге жктеп-жлктеген арнайы зерттеу (дебиет танытыш, 1923-25 жылдар) арылы аза (тлд) мектебн, ттас лтты оу-аарту саласын тынан трен салып, жаа сатыа ктеру бз мытса та, тарих мытпайтын стер болатын (М.уезов, 1923 жыл). Трмен сызды камерасы мен итжеккенн айдауында жрп аятаан, бар саналы мырыны орытындысы спетт, з кезндег заманауи ркениет пен ылым-блм жетстктерн азаы руханията кндктестре жйелеп, тиянатаан Тл теориясы мен Мдениет тарихы атты шотыты ебектер, кншке орай, лты мен авторыны талайлы тадырын шып, репрессияа шырады Енд сол соталы ойларды кейбрне назар сала отырыыз.

*Бзд заманымыз ткен заманны баласы, келер заманны атасы.

*аза жошы, жоын здеген уыншы.