1) Не себепт Ы. Алтынсаринды аза балалар дебиетн атасы деймз? 2)

1)аза ел Ыбырай Алтынсаринд аза педагогикасыны негзн салушы, прозаик жне аын деп ана блмей, аза балалар дебиетн негзн алаушы деп те таниды. Ыбырай - аза балаларын, жалпы аза рпаын сауатты р блмд болуын алаан адам. Алтынсарин лтты раута трбиеснде з халыны трмысы мен мрн тарихи лтты ерекшелгне сйкес келу идеясын отпрыскан. Сонымен атар, ол азаты жарын болашаына асан мтпен арады. Ыбырай болыс мектептерндег брнш блмн оыту бадарламасыны рбр ауыл мектептернде болуын алады жне соан ол жеткзе алды. Нартыра айта кетсек, ол аза оамыны сауатын ашу тек бастауыш дегейнен алып оймау керектгн ала тартан. 

2)1884 жылы 14 ыркйекте Н.И.Ильминскийге жазан хатында: Ал енд дай басыма не салса да мен кшмн жеткеннше туан елме пайдалы адам болайын деген негзг ойымнан, талабымнан еш уаытта да айтпаймын. дайым тек адам баласыны жауызды ылытарына арсы труа, наха жала-жапсарды кйгнен арманда кетпеуге дем берсн, деп Алла тааладан медет срайды. Бл сз р оны ел шн басын бйгеге тккендгн длел. Мен оу жмыстарым, дайа шкр, жаман жрп жатан жо, деп Аллаа рахметн айтады. Ек-ш сйлем шнде дайды ш мрте аузына алады. Бл да Ыбырайды хаа сенгендгн кус. Алланы ардаты елшс Хазрет Мхаммед (с..с.) хадистернде: Е жасы адам басаа пайдасы тиген адам дейд. Ыбырай елге пайдалы адам болысы келед. Хадисте: Алла таалаа лшылы ет! Аллаа ешкмд теестрме делнсе, Ыбырай сол аиданы станып, дайа жалбарынып, кш-уат берун срайды.
Ол т100 елне пайдалы адам болуды з аупт ед. Отандастарына пайда келтрейн деп аа слтан болысы келген Шоанны да, халы амын жеп мымен нажималыз алысан Абайды да тосауыла тап болып, тауы шаылан. Ыбырай да соларды кебн кид.
1862 жылы 26 атарда Н.И.Ильминскийге жазан хатында: Бр хатыызда Сз мен хатымды басалара крсетп едм, оларды бр де сен матады депсз. айырымды Николай Иванович, маан оларды матауынан не пайда бар? деп ынжылады. Осы хатында Мен бл жадайымда, дайым маан кмек етсе жне дрменм жетсе, мен азды-кпт аза халына ана пайдалы бола аламын, ал баса лттара, халытара, рине, тк пайдам болмайды, дейд. Яни, Ыбырай бос матанды жек кред, бр лта ана емес, бар халыа жанашыр, пайдалы адам болуды кксейд.
Н.И.Ильминскийге 1864 жылы 16 наурызда жолдаан хатында Кейн параор болып шыпаулары шн олара адамгершлк жаынан да сер етуге бар кшмд салып отырмын, деп жазады. Клсез кле берз мен кейбр оудан бос уаыттарымда олара ресми трде молда да болып оям; сйтп олара дн тарихынан блгенмд айтып, оан баса да пайдалы жне тснкт гмелерд осып айтамын.
Мсылман дннде пара беруш де, пара алушы да кнар. Хадисте: Пара алан адамды, пара бергенд жне ортадаы делдалды Алланы арысы атсын, Пара берген де, алан да ота кйед делнед.