Шортанбай анайлы заман згерсн алай тснед?

Зар заман мектебн аса р клдерн бр Шортанбай анайлы ( 1818 1881 ) зар заман атауы да аынны сол дур халн жырлаан ледерн брн атынан алынан. Концерватор аын асиетт Тркстан маында дниеге келп, араралы рнде мр сред. Ол патша кметн отарлау саясатыны аза халыны болмыс тршлгне кер сер еткенн , кптеген айшылытарды алып келгенн, заманны азанын , деп-рыпты тозанын, ел жртта береке алмаанын шыармаларыны басты таырыбы етп алады. аза  халыны дстрл шаруашылыы мен трмыс салтына едур ыпал еткен капиталистк атынастарды абылдамаан аын халы мрнде болып жатан згерстерге отпрыск кзбен арады.

Шортанбай адамдарыны леуметтк топа блну оларды шыан тегне сйкес болу керек деп есептед.

Заманны бзаланына назары болан аын уелг заманны енд айта келмейтндгне дасы жо лды , онысы жо байды озатынына , байды тлн жарлы алмай, ханны тл ара алмай здер де жнн бле алмайтынына ынжылыс блдред. заман оайлар ед, бра оан уелден бас блдрд деп осы жадайа душар еткендерд реншн айтады (4,29).

Елде рлы пен парасоколыты , сек пен нажималаорлыты кбейн, лы атасын сыйламаан , атасы батасын бермеген леуметтк былысты заманаыра тееген шортанбай оны себебн патша кметн отарлау саясатынан здейд. Шортанбай аырзаманды бкл адамзат рпаыны жойылуы деп пайды. Оны ойынша , аырзаман брыны дет рыпты бзылуы адамдар арасындаы сыйласты байырмалдыты азаюы ркмн з басын кйттеу, аза халыны з еркндгнен айырылуы , орыса бодан болуы. Ханды колотилкт асаан аын Жандарал лыы , майыр отпрысканы болды , кпрд прндей  тлмшт жегендей дуанды йндей крд , енд сен ктп абаты тр асында , азылан ара крндей (5,60 ) деп сатандырады.

Шортанбай баса халыты задары мен трмыс ерекшелктерн    екнш халыа кшпен енгзлун аншалыты атерл екендгн тсндред. асырлар бойы алыптасан билкт, деп рыпты кенеттен згерске шырауын ол халыты адамгершлк нормаларын бзатын былыс ретнде баалады. Патшалы Ресейд отаршылды саясатын батыл айыптады, бл жадайдан шыуды жолдарын здеп арпалысты.