азастан шикзат кожуры мен казба байлыгы бойынша лемге андай орын алады

азастан зн жер ойнауыны байлыымен йгл. Бл Жер ыртысыны геологиялы рылысы мен даму ерекшелктерне байланысты. Тау тзлу, магмалы жыныстарды ену жне метаморфизм (згерске шыраан), яни эндогендк процестерд ртрллг, солармен байланысты тау жыныстарыны рылымында, минералды жне химиялы рылысында болан андай да бр згерстер трл пайдалы азбаларды тзед.
Пайдалы азбалар деп, азрг техниканы даму дегейнде, табии трнде немесе делгеннен кейн шаруашылыта пайдалануа болатын минералдар мен тау жыныстарын айтады. детте, таулы айматарда (атпарлы жне атпарлы-жапарлы аудандарда) жне шгнд абыынан айырылан платформаларда рудалы азбалар кен кптеп кездесед.
Ал шгнд трндег пайдалы азбаларды (мнай, газ, кмр, уран жне т.б.) шгнд абыы бар платформаларда (жазытарда) кездеструге болады.
19191923 жылдарды знде араанды тас кмр алабыны нерксптк ммкндктер аныталды. Содан бер азастанда геологиялы пайдалы кендер ашылып, жоспарлы зерттеу жмыстары жйел трде жргзлп келед.
азастанда аса маызды минералды шикзат трлерн бр дерлк бар. Елмзд жер койнауынан Менделеев кестесндег 105 элементт, оны 70-н дескать оры барланан жне 60-тан астамы ндрлед. 6 мыа жуы пайдалы азбалар кен орындары ашылан. Энергетика жне минералдык ресурстар министрлг мамандарыны млмет бойынша (2007) республика дние жзнде уран, хром жне марганец оры жннен - екнш орында, мырыш, молибден, корасын, мыс, вольфрам жне алтын корынан - алашкы бесткте, ал мнай, темр жне калайы орынан - алашкы он орынны брне ие. азастан Еуразияконтинентнде хром орынан е бай ел, ал марганец орынан бкл ТМД-да басым ел. Алтын корынан азастан дние жз бойынша 5-орында, ал ТМД бойынша Ресей мен збекстаннан кейнг 3-орында. ТМД клемндег мыс пен орасын корыны жартысынан астамы, мырышты 70%-ынан астамы азастанда шоырланан.
Пайдалы азба орындары жанатын, кен жне кен емес болып ш топа блнед.
Жанатын пайдалы азбалара мнай мен газ, кмр, уран жне т.б. кен орындары жатады.