Абылай хан туралы малимет реферат

Абылай хан (шын есм блманср) 17711781 жылдар аралыында колотилк ран аза хандыыны 18-ш ханы. аза Ордасыны тарихындаы е лы хандарды бр. Ары тег А Орданы негзн алаан Орда Ежен ханнан бастау алады. Абылай онымен оса рыс хан, Бара хан, з-Жнбек хан сияты билеушлерд ткелей рпаы. Абылай хан аза тарихындаы брегей тла Кенесары ханны атасы.

1730-33 жылдар аралыында болан бр рыста брын белгсз жас жгт блманср жекпе-жекке шыып, алматы бас батыры, отажы алдан Серенн жаын туысы (кейбр деректерде кйеу баласы) Шарышты лтред. лкен кесн аруаын шаырып, жауа Абылайлап ат ойан блманср жест рыстан со, Орта жзд слтаны деп танылып, аза даласындаы е беделд мршлерд брне айналады. Бдан соы жерде блманср есм мытылып, Абылай атанады.

Абылайды жиырма жасы ай жыла сйкес келуне байланысты, ай шайаса атысаны туралы болжам айтуа болады. Бл, рине, Абылай атысан алашы соыс емес. Ел гмелер, тарихи жырлар Сабала уелде Бгенбай жасатарыны рамында жоры-жортуылдара атысанын айатайды. Аыраай шайасына атыспады дегенн знде де, Абылайды 1730-33ж. Болан бр р шайаса атысаны дау тудырмайды. Тарихи деректерден Орта жз жасатары мен жоарларды арасында 1730 жылы да, 1731 жылы да брнеше лкен рыстар боланы белгл. 1732 жылы жоарларды 7 мынан астам скер Орта жзд шыыс шетндег ауылдарына шабуыл жасап, тегеурнд тойтарыса тап болады. Абылайды жиырма жасы 1733 жыла сйкес келсе, дл сол жылы аза пен алма арасында лкен майдан боланы ытай деректернде атап крсетлген. Абылайды скери айраткерлг, олбасылы аблет 30-40 жылдардаы шайастарда ерекше крнд. Осындай жан алысып жан берскен соыстарды брн Бар жырау алданменен рысып, Жет кндей срсп... деп суреттейд. Ол соыса Абылайды анды кйлек жолдастары: аракерей абанбай, анжыалы Бгенбай, Шаша Жнбек, араалпа ылышбек, Шапырашты Наурызбай т.б. азаты белгл батырлары тзе оса атысады. Бл да Абылайды жауа арсы аза халыны басын брктре блгендгн длел болып табылады. Брте-брте лыстаы бар км з-Туке ханны немерес блммбет ханнан тп, Абылайды олына кшед. Абылайды ерлг мен аыл-парасатына бас ран блммбет аылшы аа болып алып, кеесш хан дрежесмен шектелед. XVIII асырды 30-жылдарыны аяында Абылай есм бзге белгл жаттарда блммбет ханмен атар аталады. Орыс тарихшысы А.И.Левшин: 1739 ж. Орта жзде Смеке ханны орнына хан сайлаудан брын блммбет пен Абылай екеу брдей ханды билк жргзген,- деп жазды. Ш.Улиханов та осы пкрд олдайды.

блмансрды Абылай атануы

1723 жылы жоар билеушлер аза жерне сансыз скермен басып крп, ойран салды. алы ел Атабан шбырынды, Ала кл слама аталан зламата шыраан кезде блманср он ек жаста ед. Ол аш нажималааш жрп, зар жылаан халыты кзмен крген былай трсын, азап бейнетн, кек пен ызасын, арман мен тлегн жамиатпен брге аралаан лдарды бр болды. блайыр Ресей империясыны олдауы арылы ханды колотилкке ол жеткзуд кздеп, орыстармен байланыса шыан кезде, аза жасатарыны жауынгерлк уатына лкен нсан келед. Ел шнде лкен алауызды асынады, берекесздк етек алады. Бны блген жоарлар азатарды келемеждеп, намысын таптап, жгерн м ылу шн дбрл жекпе жектерге аза батырларын шаырады. Сондай жекпе жектерд бр де брегей 1731 жылы болады. Оан жауласан ек жаты хандары да атысады. Осы жекпе жекке жоарлар алден Серен ханыны жаыны, ататы батыр Шарышты шыарады. аза жасатарынан оан арсы шыуа ешкмн жрег дауаламайды браз тыныш трып алса керек. Сонда Шарыш: Е мыты батырыды шыар, болмаса туыды жыып желд де! деп айбар шегед. Осы кезде Сабала намыса шыдамай, блммбет ханнан сранып сайыса шыады. Ол майдана шыа сала Абылай-лап, шауып барып Шарышты басын шауып тсрп: Жау ашты, жау ашты! деп, жоар тобына тра мтылады, жиылан жрт оны артынан лап ояды. Ес шыан жоарлар алды артына арамай тым тыраай аша жнелед. Абыр сабыр басылып, ел айта жиналанда блммбет хан Сабалатан: неге Абылайлап ран салды? деп срайды. Сонда ол з атым блманср, мен анышер атанып кеткен Абылайды немерес едм, соыста жолы болатын атамны атын шаыраным жолым болар ма дегенм ой - дейд. Сол орында а блммбет оан аты Абылай болсын деп, ш жзден тосан жасыны ертп барып, Жнбек деген ксден бата алыпты.