Еттен жасалатын таамдар туралы гмеле

Ответ:аза халыны е жасы кретн таамдарыны бр ет. Сздерге еттен жасалатын таамны брнеше трн сынамыз. Оларды таамды ндылыы те жоары.Еттен жасалан таамдарды шнде азы ерекше орын алады. азы - жылыны з iшегiне айналдырып тыылан сбе абыралар. азы майыны алыдыына байланысты кере азы, дбек азы, шынта азы, блт азы деп блнед. шекке сыймаанын телшк деп атайды. азыны кбне ыса сатайды, азы срленген сайын дмд болады. Жылы етн е кдел мшелерн бр жал. Ол жылыны шотыы мен ауыз омыртасыны арасында, мойын омыртаны стап тратын желкемен жымдаса бтед. Жылы сойанда терс сыпырыланнан кейн жалды зн мойын омыртадан сылып алады. имай соыма сойылан сиыр етнен дайындалатын таам. Сиырды то шегн тздап, айналдырып, оны шне кесек етп туралан тстк пен тст етегн, брыш, тз, жуа осылан етт салады. Оны шжы сияты псред. Еттен кейнг кптеп олданылатын таама сттен даярланатын таамдар жатады.азастан жерне зерттеу жмыстарын жргзген комиссия рамында болан Фиельструп: тпт малы кп азатарды таматануыны знде ст  таамдарыны маызы зор боландыын сттен дайындалан таамдарды р трллгне арап-а ааруа болады- деп жазады [7, 80-б.]. Стт азатар ешашан шикдей шпеген, тек орыстармен за уаыт тыыз араласан кейбр азатар шик ст шуд де йренген. са малды кнне бр рет, ал р ара малды кнне ек рет таерте жне кешке, жылыны 4-6, кейде 12 ретке дейн сауатын. Стт тнде жалпа ааш ыдыса йып салын жерге оятын, таерте бетне тскен клегейд немесе шик айматы алаанмен сыпырып алатын. Клегейд ойыланша айнатып одан балайма немесе клегейд ааш ыдыса жинап сары май шайайтын. Шайалан майды тазаланып кептрлген ойды арынына немесе бйенне сатайды. Майды кбнесе ыс кезнде бауырсапен, табананмен осып жейтн. Жаз айларында стт брден азана псрп, тнге алдыратын.  Арты айран мен ашыан стт арнайы тер ыдыс сабаа я беретн. 10-15 кннен кейн атты ашыан бл ст рктке айналатын. рктт пспекпен майынан айырып, алан рктт азана йып ойылып рта айналанша айнататын. Оны апа йып сары суы ау шн лп оятын. Ертенде домалатап реге жайып оятын. Клем жаынан кшкене сыпа рттарды шаймен жейтн, ал лкен рттарды ыса сатайтын. ыста бл рттарды ннан жасалан кжеге араластырып шетн [6, 121-б.]. Сонымен брге азатар айранды айнатып одан ежгей дайындайтын. Ал сиыр немесе ешк стнен ашыты осып йанша айнатып а рмшк дайындайтын. рмшкке тз жне май осып жейтн. рмшкт за айнату арылы ызыл рмшк дайындайтын. ызыл рмшкт кептрп ыса да сатады. Тйлген ызыл рмшк нтаына май араластырып оспа жасады. оспаны да арына салып, ыса сатайтын. ой стне ркт немесе ымыз араластырып айнатып ою ст дайындайтын, оны кбнесе кешке ысты кйнде шетн. Ааш тостаа аз млшерде ркт йып, оны стне ойды брден сауатын, ол брден йып ышыл дмд таама айналды. Оны кбнесе балалара жасап беретн. Таерте ойшы торсыпен аз млшерде ымыз алып шыып, тске арай брнеше ойды сауып стн ымызды стне торсыа ятын да кешке дейн змен алып жретн, кешке арай дмд, ою жне майлы сусын ойыртпа дайын болатын. ойшыны кндзг негзг асы орыты болды. Орташа клемд брнеше тасты ота салып атты ыздырып, оларды ой ст йылан саптыаяа салып жбергенде ст айнап ойылып алатын. Оны орыты деп атады. ымызды бие стнен сабаа ашыту арылы дайындайтын. Кктемде стке ымызды тнбасына срленген жамбас сйект немесе айранды салып ашытатын. ымыз уаыты аяталанша сабада ашыты ретнде ымыз алдырып, стне жаа сауылан сттен йып отыратын. Кешке арай пспекпен бден пскен со, таерте ымыз дайын болатын. шер алдында ымызды за псп алып барып тегенеге йып сапырады. Содан кейн ааш тостаандара йып онатара таратады. Кейбр байлар сабаны нем шайалып пслу шн тнг кзеттег жылышыны атына тедетп жберетн болан. Сабадан ымыз йдырып, ортасына ойдырып, жасы лкендер бр блек, кеесп клп сылылдап - деп лы Абай айтандай, ымызды бкл ауыл адамдары кн сайын бас осып, зл, гме араласан клд дастарханда шетн. Саталу мерзмне арай ш кндк ымызды нан ымыз, трт кндгн днен ымыз, бес кндгн бест ымыз деп таан.

Изъяснение: