Краткое эссе про Магжана Жумабаева на казахском языке

Мажан Жмабай (блмажан) Бекенлы (25 маусым 1893, Солтстк азастан облысы, азрг Мажан Жмабай ауданы, Сасыкл жаасы 19 наурыз 1938, Алматы) Алаш озалысыны айраткер, аын, аза дебиетн жарын жлдызы кл. мрбаяны: Атасы Жмабай ажы. кес Бекен саудамен айналысан дулетт адам болан. Анасыны есм Глсм. Мажан ауыл молдасынан сауатын ашып, 1905 1910 жылдары ызылжардаы (Петропавл) 1 мешт жанында белгл татар зиялысы, мсылман халытарыны азаттыы жолында крескен М.Бегишевт йымдастыруымен ашылан медреседе оыды. Медреседе Бегишевтен Шыыс халытарыны тарихынан дрс алды, аза, татар дебиеттерн, Фирдоуси, Сади, Хафиз, Омар айям, Низами, Науаи секлд шыыс аындарыны дастандарын оып йренд. Баспадан 1909 жылы шыан Абай ледерн оып, Ататы аын, сз алтын хакм Абайа деген ле жазды. 1910 1913 жылдары Уфа аласындаы алия медресеснде блм алды. Онда татар жазушысы .Ибрагимовтен дрс алып, белгл айраткер С.Жантринмен тыыз арым-атынас орнатады, болаша крнект жазушы Б.Майлинмен танысады. Ибрагимовт кмегмен 1912 жылы азан аласындаы Крмовтер баспасында Шолпан атты тыш ледер жинаы басылып шыады. Сада журналын шыаруа атысады, оан зн ледерн жариялайды. 1913 1916 жылдары Омбы малмдер семинариясында оыды. Брлк йымы жмысына белсене араласып, Балапан олжазба журналын шыаруа атысады. .Бкейхан, А.Брсынлы, М.Дулатлы секлд алаш айраткерлермен байланыс орнатып, аза газетне з ледерн жариялайды. 1917 жылы Апан ткерснен кейн алыптасан саяси жадайа сай оамды мрге белсене араласып, Амола облысты аза съезн ткзуд йымдастырушыларды атарында болды. Осы жылы сурде Амола облысы аза комитет рамына сайланды. Мскеу аласында ткен Бклресейлк мсылман съезне атысты. Брнш жалпыаза съезн шешм бойынша Бклресейлк рылтай жиналысына депутаттыа кандидат ретнде сынылды. Алаш партиясыны Амола облысыны комитетн мшес болды. ш жз партиясы клдерн нажималан айыптауымен бр айа жуы абатыа отырып шыты. Екнш жалпыаза съезне делегат ретнде атысып, онда оу мселес бойынша рылан комиссияа траалы етт. 1918 1919 жылдары Петропавл уездк земство басармасында ызмет етт. 1919 1923 жылдары Амола губерниялы Бостанды туы газетнде, Шолпан, Сана журналдарында, Ажол газетнде ызмет степ жрп, халы аарту жмысына белсене араласады. Сол кезеде алы ауыма таныс поэмасы Батыр Баянды жазып, жарыа шыарады. 1923 1927 жылдары Мскеуде Жоары дебиет-кркемнер институтында оиды. Онда орыс дебиетн, Батыс Еуропа дебиетн тере зерттеп, орыс мдениет айраткерлермен жете танысып, кпшлгмен досты арым-атынаста болады. Мскеуде оып жргенде оны шыармалары орынсыз отпрыска шырады. 1924 жылы 24 арашада Мскеу аласындаы Шыыс ебекшлер коммунистк институтнде аза жастарыны жерлестк йымында жиналыс тп, олар Жмабайлыны 1922 жылы азанда, 1923 жылы Ташкентте басылып шыан жыр жинатарын талыа салды. Онда аын шыармаларын терске шыаратын аулы абылданды. Бл аулы Ебекш аза газетн 1925 жылы 14 апандаы санында басылды. Орынсыз сыннан кл жабыан аын Слем хат деген ле жазды. Ол Тлш газетнде жарияланды. Ебекш аза газетн 1924 жылы 19 желтосанындаы санында С.Мановты Слем хат жазан азамат Мажан Жмабайлына деген ескертпемен Слемге слем деген жауап ле басылды. Жаа рылыса, жаа трмыса атысты натылы ле жазбаса да, уралап айайламады деген кнмен, тап кресне белсене араласып, кедей сзн сйлемед деген айыппен Жмабайлы ата сына алынды. Жмабайлы 1927 1929 жылы Бурабайда, одан со ызылжарда оытушылы ызметтер атарады. 1929 жылы Жмабайлы Ала атты жасырын йым раны шн деген айыптаулармен Мскеудег Бутырка трмесне амалып, 10 жыл айдауа кеслед. 1936 жылы М.Горьковатый мен Е.Пешкованы араласуымен бостанды алып, азастана айтады.