Казакз халкынын ауа райы болжау эссе

аза халы ерте заманнан-а табиата етене жаын скендктен ауа райын сол табиат былыстары мен жан-жануарларды тыныс-тршлгне арап болжааны белгл. Олар ерте кезден ауа райын алдын ала баылап, мал-жанны трл апаттардан аман сатау шн ерте амданып отыран. Ауа райын болжаушылар табиат былыстарын баылап, кн есептеуд дстрл дстерн пия стаан. Оны атадан раутаа мра етп алдырып отыран. Сонымен де олар аспан денелер мен табиат былыстарын баылап, естелкке алып отыруымен брге, з кезегнде мал-жана олайлы жаа рс, ел-жрта жайлы тты оныс тадауда да шешуш рл атарып келген. Бгнде сол иг дстр мытылып бара жатаны жасырын емес. Себеб интернет дамыан заманда лемн кез келген ткпрнде андай ауа райы екенн немесе алдаы аптада кн райы андай болатынын йде отырып та блетн болды. йтсе де бл болжамдар табии апаттар мен злзалалардан кейде сатап, кейде барма тстетп жататыны да бар. Ал ертедег аза халы ауа райын алай болжаан? Академик-красным Аселеу Сейдмбек аза лем ылыми-зерттеу ебегнде осы ауа райы болжамдарын да жазып кеткен. Ендеше, назарларыыза ата-бабаларымызды ауа райы жайындаы жорамалдары мен ырымдарын сынып крмекпз.                                                 *** р мен шл ар астын ораласа, кешкпей-а боран болады. Бозторай ясын ойпаа салса, жаз уа болады. Бозторай ясын ыраа салса, жаз жауынды болады. Дуада ыстап алса, ыс жайлы болады. амыс торайы ясын бикке салса, жаз жабырлы болып, су ктерлед. ызыл аз саздан соатын ясыны ргесн бик етсе, жаз жабырлы болып, су ктерлед. Жыл стары топтасып шса, жылымы кз созыла тсед. Жыл стары айтанда тмен шса, ыс атты болады. Жарабатаы я бикке салынса, су тасыны болады. Саырау р бтаа онатаса, тман тсед. ара топтасып арылдаса, ауа райы бзылады. Шл йрн молайтса, ыс суы болады. Кк жасыл шегртке молайса, жаз уа болады. Суыр нне ерте жатса, ыс атты болады. Суыр нн аузын ораласа, кктемде су тасыны болады. Суыр ннен ерте шыса, кешкпей кн жылынады. Суыр мезглсз жайылса, ауа райы бзылады. Жабыр жауып транда ала тышан шаырса, кешкпей жауын басылады. Ср тышан шаыруын ойып, нге тыылса, кешкпей ар жауады. Отдала тышандары шбырып шп жинаса, кешкпей жауын-шашын болады. Ала тышан ыра шыып шаырса, ауа райы бзылады. Кртышан н азанда топыраын жаын йсе, ыс атты болады. Топыраты алыстау йсе, ыс жайлы болады. Кртышан нн зен жаасына жаын жерден азса, жаз уа болады. Егер зеннен алыстау азса, жаз жауынды болады. Су бетнде шаба шоршып ойнаса, жабыр жауады. Клбаа жааа шыып, саза бауыр басса, жабыр жауады. Клбаа ыста рылдаса, ыс жайлы болады. Клбаа жазда рылдаса, кн ыстыы ктерлед. Шегртке шырылын тотатса, жауын болады. Бгелк жылы бауырында болса, ыс жайлы болады, егер жылы басына шыып шса, ыс атты болады. Кбелек паналы жерге жабысып онатаса, жауын-шашын болады. Жылан жи-жи бой крсетсе, жауын-шашын болады. Арар ойа тссе, ыс атты болады. Тзд оыр аы кзде бла сааласа, ыста ар жа тсед. Тзд оыр аы йр рып, сай саланы паналаса, ауа райы бзылады. Тзд оыр аыны бйрек майы бтеу болса, ыста ар алы тсед. Бы мйзн шайаса, ауа райы бзылады. Бы кеш шаырса, ыс жайлы болады. Аю апанын бикке салса, кктем ерте шыып, су тасыны болады. ыста кик, арайры зенн мзын басып, солтстк апталына шыса, кешкпей кн жылынып, се жред. ыста кик, арайры сексеулд паналаса, боран болады. оянны бйрег майлы болса, ыс аязды болады. Жылы жазда ыа арап жусаса, ыс атты болады. Жылы шн тартса, ауа райы бзылады. Жылы оыранып жусаса, боран соады. Жылы ыста оыранып, ернн жыбырлатса, кешкпей кн жылынып, ар суын шед. Жылы жазда ыра шыып йездесе, ыс атты болады. отандаы ой бр баыта арап жусаса, кешкпей ту сыртынан боран соады. рстен айтан ойды езунде шп келсе, ыс ытымыр болады. ой ораа еркн крсе, ыс жайлы болады. ой тяымен тсн асыса, ар алы тсед. ой тсн айраса, кешкпей боран соады. Тйе пысырса, боран соады. Тйе ернн жыбырлатса, жылымы болады. Тйе сары ала кзден ытаса, ыс атты болады. Ит пен мысы ирлп жатса немесе тмсыын бауырына тыып йытаса, жауын-шашын болады.Мысы йден шыпай бйыа берсе, кн суытады. Тауы ораланып, жерд опсытса, кн суытады. Кн латанып батса, ауа райы оалуа тис. Кн латанып шыса, ауа райы суытып, жауын-шашын болуа тис. Кн ораланса, ар алы тсед. Кн кзн блт шалса, ыс арлы, жаз жабырлы болады. Кн батарда кк жиек ашы болып, ызыл шапа шашса, ауа-райы жылынады. Кн кз мнартып шыса, ысты ктерлед