3 записи инфы о овощах

1.Сбз (лат. Daucus)  шатыршаглдлертымдасына жататын ек, бр не кп жылды шптесн смдктер туысы.

Сбз

Daucus carota

ылыми топтастыруыДниес:смдктер
Блм:Глд смдктер
Табы:ос жарнатылар
(unranked)Asterids
Сабы:Apiales
Тымдасы:Apiaceae
Кш тымдасы:Apioideae
Тайпасы:Scandiceae
Кш тайпасы:Daucinae
Тег:Daucus
L., 1753трлер

25 тр белгл

Daucus carota subsp. maximus

Барлы жерде сед. Азыты жне асханалы срыптары бар. Асханалы српы онша р емес, тамыр жемс жмса , антты. Асханалы срыптарыны е тадаулысы Нантская 4, Витаминная 6, Лосиноостровская З. Сбз республиканы кпшлк облыстарында срлед. Оны егс клем 5 мы гектара жуы . Гектарынан 120 центнерден нм алынады. азастанда аудандастырылан негзг срыптары: Бирючекутская 414, Витаминная 6, Консервная, Мирзои сарысы 304, Мирзои ызылы 228, Нантская 4, Шантанэ 2461. Жаа жиналан сбз нарлы таам. Адам организмнде тез арада А витаминне айналатын каротинрамы (69 мг %), баса ккнстердегден кп.

2.ияр (лат. Cucumis sativus ) асаба тымдасына жататын бр жылды ккнс даылы. Жары, ылалды жне жылы жерлерде жасы сед. Суыа тзмсз. Сабаы жатаан не рмелегш, бес ырлы, зындыы 1,5 м-дей. Жапыраы кезектесп орналасан, зын сааты, ткт. Гл сары, подарка жынысты. Жемс  ияр. иярды зп алысымен де, кейн тздалан кйнде де жеуге болады.[1] рамында 9596% су, 45% ра зат, ра зат рамында 225% ант, 1% белок, 0,1% май, 0,7% клетчатка, С, В тобындаы витаминдер, каротин, органикалы ышылдар, эфир майыбар.[2]
3.ызылша"' (лат. Bta) Амаранттар туысына жататын бржылды, екжылдынемесе кпжылды смдк. ызылшаны е танымал трлер: кдмг ызылша, ант ызылшасы жне мал азы ызылшасы. Антарктидадан баса барлы рлытарда кездесед. ызылшаны барлы мдени тр шыыс ндстанда сетн табии ызылша трнен алынан. ызылшаны таам ретнде е алаш Жерорта тез маындаы елдерде олданыландыы белгл. Бра ежелг заманда таама ызылшаны жапыраы ана пайдаланылан, ал тамыры дрлк масатта олданылан. Ежелг гректер Аполлон дайыны рметне ызылшаны сый еткен. Мал азыы ызылшасы XVI асырда Германияда шыарылан. Оны толы сапалы тр XVI-XVII асырларда алынса, XVIII асырда бл ызылшаны тр бкл Еуропаа тез тарады. Баса ызылшалардан тр жаынан айырмашылыы аз боланымен, оны тамыры жасы жетлген. Селекционерлерд 1747 жылы бастаан жмысыны нтижеснде ант ызылшасы пайда болды. Сол кездег амыстан алынатын антты ызылша рамында да бар екендг аныталан. Ол кезде ызылша рамынан 1,3 % анталынса, азрг уаытта бл крсеткш 20 % дан асады. Бгнг кн ант ызылшасы ант шыару бойынша ант амысынан кейнг 2-орынды иеленп отыр. XIX-XX асырларда ызылша Антарктидадан баса барлы жерге таралды.