Есмше трлендрп оолданып, бкллемдк аламторды тарихы туралы мтн жазыдар

1957 жылы Кеес Одаы Жерд жасанды сергн шырып, космосты кесткте братар ала шыан болатын. Бл з кезегнде АШ-та бршама аладатушылы тудырып, АШ ораныс Министрлг апаратты тасымалдауды сенмд жйесн ру туралы шешм абылдады. Осы масатты жзеге асыру шн АШ-ты алдыы атарлы жобаларды зерттеу агенттг (ARPA) компьютерлк жел руды сынды. Бл желн ру с Лос-Анджелестег Калифорния институт, Стэнфорд зерттеу орталыы, Юта штатыны университет жне Санта-Барбара аласындаы Калифорния штатыны университеттерне тапсырылды. Компьютерлк жел ARPANET деп аталып, 1969 жылы аталан трт ылым орталытарын брктрд, барлы жмыстарды АШ ораныс министрлг аржыландырып отырды. ARPANET желсн даму арыны те жылдам болды, оны ртрл ылым саласындаы зертеуш-алымдар да кенен олдана бастады.[2]

ARPANET желсн алашы сервер 1969 жылды 1 ыркйегнде Лос-Анджелестег Калифорния институтнде орнатылды. Сервер ретнде орнатылан Honeywell 516 компьютерн оперативт жад клем небр 12 КБ болатын.[3]

1971 жылы жел арылы электронды почта ртрл хабарламалар жберуге ммкндк беретн алашы компьютерлк бадарлама жасалып, кенен тарала бастады.[4]

1973 жылы бл желге трансатлантикалы телефон сымы кмегмен лыбритания жне Норвегияны йымдары осылып, жел халыаралы сипат ие болды.[5]

1970-жылдары интернет желс тек электронды почта арылы апарат жберу шн ана пайдаланылды. Бра, бр кемшлг, веб желсн баса техникалы стандарттара негзделген желлермен байланыс орнату ммкншлг болмады.[6]

1970-жылдарды соында млметтерд тасымалдау стандарттары лкен арынмен тарала бастады. 1982-83 жылдары бларды барлыы бр эталона келтрлд. 1983 жылды 1 ыркйегнде ARPANET желс NCP протоколынан TCP/IP протоколына кшрлд. Бл протокол азрг кезге дейн желлерд брктруде кенен олданылады. 1983 жылы ARPANET желсне атысты айтылатын Веб термин пайда болды.[7]

1984 жылы домендк аттар жйес (DNS) жасап шыарылды.

1984 жылы ARPANET желснен блек жаа желлер пайда бола бастады. Соларды бр АШ лтты ылыми оры (NSF) з шне кптеген шаын желлерд (сол уаыттарда-а танымал болан Usenet жне Bitnet желлерн оса) брктрген университетаралы ауымды NSFNet (National Science Foundation Network) желсн рды. Бл желн апарат тасымалдау аблет ARPANET желсне араанда бршама арты ед. Бр жыл шнде бл желге 10 мыдай компьютер осылды.[8]

1988 жылы Internet Relay Chat (IRC) протоколы жасалып, Интернетте наты уаытта сйлесу (чат) ммкндг пайда болды.[9]

1989 жылы Еуропада, Ядролы отпрыскатар бойынша еуропалы кеес (CERN) абыраларында Бкллемдк тор концепциясы пайда болды. Оны йгл аылшын алымы Тим Бернерс-Ли сынды, ол ек жыл шнде HTTP протоколын, HTML тлн жне URI идентификаторларын ойлап тапты.[10]