Сыйлык-халы кдес деген таырыпта эссе жазу

Кде аза халыны рсмдк жне рыпты жоралыларыны жиынты атауы. Кде жасамау дстрд сыйламау, яни дет заын бзу деген сз. Кделерд ережес, райсысыны з жасау тртб бар. Оны бзуа болмайды. Кдеге тотау жо, длел жрмейд, сз тпейд. Кде беру мндет. йткен халы арасында ат лсе де, кде лмейд деген атамыздан алан аталы сз бар. Той кделер (тойбастар, сарыт, байазы, крмдк, сйнш, айтты, жыртыс, шашу, бата т.б.). Сондай-а, далы кделер, Кйеу кделер, Балаа арналан кделер мен аза кделер бар. Олара кейнрек жеке-жеке тоталып темз. Алдымен Той кделернен бастаса. Той кделер Тойбастар ыз зату, йлену т.б. тойларда айтылатын ле тр. азаты ай тойы болмасын, тойбастар жырымен басталады. Тойбастар айтан адама жасы сыйлы берлед. Той бастарды негзг мазмны тойды салтын дрптеу, той иес ызды матау, той жасаушыларды жасы тлеуне н осу. Сарыт тойдан, айт мейрамынан ырымдап кмпит, рт сияты дмнен алып, лкен кслер (негзнен йелдер) йдег балалары мен келндерне келп ауыз тигзед. Сол сияты лкен табатан алан етт де сарыт деп, оны да жастар лкен кслерд жолын, абыройын берсн деп ырым ылып жеген. Брын сарыт айтады деп келндер лкендерд табаын дей ктп отыратын болан. аза салтында сарытты ырымды р трбиелк дстрлк маызы зор. Байазы аза дстрнде лкенн кшге, негзнен банкетаа беретн сыйлыы. Байазыны, кбнесе, жасспрм балалар, бойжеткен ыздар, бозбалалар жаа ким кигенде, жаа зат аланда аалары мен жегелерне, пке, ке-шеше, жанашыр жаын туыстарынан срайды. лкендер Байазы (аша, малды тл, т.б.) берумен брге тты болсын айтып, зг тлек блдред. Крмдк аза салтында жаа ким кип, млк aланда, жаа йге кргенде, жетсткке ол жеткзгенде туан-туысан, жора-жолдастарыны жасайтын кдес. Жаа туан балаа, жас келнге, ботаа таы баса алаш крген стте крмдк срау халыты ежелг жне лайыты дстр. Мны маызы алып, беруде ана емес жаын-жуыты адамгершлгн, ниетн, ашыолдыын да танытуды белгс ретнде аралады. Байазы мен крмдк екеу ек баса ым. Крмдк адама, жандыа, байазы кбнесе жансыз дниелерге атысты айтылады.