сочинение по казахскому про Иртыш

Ертс брнеше мемлекетт аумаын кесп тетн, жалпы зындыы 4248 шаырыма созылып жатан зен. Оны атауыны шыуына ек жарым мы жыл болан деп болжайды алымдар.

Ертс сзндег ер ежелг трк тлнде жер маынасында болса, тс - тес деген ымда болуы ммкн. Яни, жерд тесп ту деген маынаны блдред. Ал халы арасында осы зен туралы мынандай ке таралан ек аыз бар.

***

азынаа бай Алтай тауы артайанда артынан алар рпаы болмайтынына атты налаланып, Алатауа келп, мын шаыпты. Кл-кср байлыымды мра етп алдырар рпа крмедм-ау, мынау олжаны кмге тастаймын деп аыл-тегл жылаан екен. Бр кн оны арманы орындалып, Ертс атты лы пайда болады. Ерке болып сп келе жатан Ертс, Алтайдаы тастарды жарып тп, кп асыр салады екен. Брде ол кесне келп, ке, мен мына шаын аймаа сыяр емеспн, мен босата гр, еркммен кетейн дейд. Алтай арт болса, ары-бер ойланып, арманы клге шатын болан со, лын алайда жбермейн деп шешед. Дегенмен, тн кезнде Ертс, стар келп лаына йан Обь слуды здеп, ашып шыады. Жолында тран тастарды жарып тп, ке отдалаа лашын жайып, солтсткке арай баыт алады. Ек сты кмегмен слу Обьа жолыып, Солтстк Мзды мхит алабына арай аядайды.

***

Ертеде ноай халыны билеушс аза болып, оны ек лы мрагерлкке таласады. Бреу аыл-парасатты боландытан, билкт з олына алуа шешм шыарып, екншсн ханзада етп таайындайды. Бра бл ханзадалыа кл толмаан нс хан болан аасына астанды жасама болады. Ойлааны ске аспай, елден ашуа тура келед. за-за жол жрп, аыры суы арнасынан асан, шб шйгн, банкетыа бай бр зенн маына келп тотаан екен. Трмыса ыайлы боландытан, осы маа траталып алады. Бра, ашын деген аты бар оан артынан здеп келушлер кп болады. Егер дайы она келп трса, йел адал нитпен келсез, аттан тсз дегенд Ер, тс! деп ек сзбен ишара блдретн болыпты. Бйбшен сз елге таралып, халы зенд Ертс атап кеткен екен.