город отырар конспект на казахском языке

Отырар (Трарбанд, Трар, Тарбанд, Фараб)  ортаасырлы ала орны. Отстк азастан облысы Отырар ауданыны Темр темр жол стансасынан солтстк-батыса арай 7 км жерде орналасан. Отырар 8 асырды басынан Тарбанд (Трабан) деген атаумен белгл. Бл атау Клтегн жне Блге аан рметне арналан кне трк жазбаларда кездесед. 8 -даы араб географы Якут Тарбанд, Трар, Трарбанд пен Отырар бр ала деп жазады. Араб тарихшысы Табарид Отырар патшасын л-Мамун халифты жауларыны бр деп атаанына араанда, Отырар 9 -ды знде-а р ала болан. 10 . жазбаларында Кедер деген орталы аласы бар Фараб аймаы аталады. Ал Фараб Кедерден кне ала екен л-Мадисид (10 -ды аяы) ебегнде жазылан. Оны айтуынша, бас ала айма есммен Фараб аталан. 10 -дан кейн Кедер тарихи жне географиялы жазбаларда аталмайды, оны орнына астана да, айма та Фараб делнген. Отырар 5 15 -ларда Аралбойындаы кшпел тайпалармен сауда жасайтын Иран мен Орта Азиядан Сбрге, Моолияа жне ытайа атынайтын сауда жолындаы маызды ала болды. Кейбр зерттеушлерд пкрнше, алада сол кезде лемдег аса р ктапхана жне кптеген мешт-медреселер болан.Аудан трындарыны негзн осы рд байыры халы азатар (99,7%) райды. Халы негзнен Сыр бойы жне ауданны шыысындаы Арыс зен аарында оныстанан. Трын халыты орташа тыыздыы 1 км2-ге 3,0 адамнан келед. р елд мекендер: Шулдр (8,8 мы адам), Темр (4,3), Кксарай (4,2), Арыс (3,0), Балтакл (2,9), Маям (2,6) т.б. Аудан негзнен мал шаруашылыына маманданан. 1996 жыла дейн етт-стт баыттаы 8 кешар, 1 асыл тымды мал зауыты болан. Брыны кешарлар негзнде аудандаы барлы шаруашылы жргзуш субъектлерд саны 3420-а жетт (2003). Оны шнде зады тлалар саны 487, жеке тлалар 2933, шаруа ожалытары 2569, жеке кспкерлер 364. Ауданда ауыл шаруашылыына жарамды жерд аумаы 1692 мы га, оны шнде жыртылатын жер 15,8 мы га, кп жылды ааштар 256 га, шабынды 15,5 мы га, жайылым 16,48 мы га болды (2003). Ауданда нерксп ндрснде 13, ауыл шаруашылыында 590, рылыста 1, клк жне байланыс саласында 3, саудада 180 жне баса кспкерлкпен айналысатын 16 шаруашылы субъектлер тркелген (2003). Шаруашылыты барлы санаттары бойынша 2003 жылы егс аумаы 15,8 мы га болды; оны басым блгн мата (7905 га) мен жгер (3269 га) райды. Ауданда 2004 жылды 1-атарында 19,1 мы бас р ара, 163,5 мы ой мен ешк, 5,4 мы жылы, 1264 тйе болды. Халыа блм беру, мдениет жне денсаулы сатау салалары бойынша ауданда 1 ксптк-техникалы мектеп, жалпы блм беретн 45 мектеп, 11 клуб, 1 мдениет сарайы, 1 музей, 1 мектеп-интернат, 15 ктапхана, 9 аурухана, 28 фельдшерлк-акушерлк пункт, 6 ауылды амбулатория болды (2003). Аудан аумаында кне алалар мен оран орындары кптеп кездесед. йгл Арыстанбаб кешен осы Отырар ауданыны аумаында орналасан.Отырар медресес  Отырар аласында болан ортаасырлы дни оу орны. 8 -ды аяында рылып, моол шапыншылыына дейн жмыс стеген. Медреседе жан-жатан блм здеп келген шкрттер 10 жыл бойы трбиеленд. Олара беснге дейн саба берлсе, бесннен кейн медресе жмысына салынды (аула сыпыру, ас псру, бау-баша суару, т.б.). Ал екндден кейн шкрттер з жмыстарымен айналысты. О. м-нде алашы 5 жылда сол заманы лемдк ш тл: трк-ыпша, парсы, араб тлдер оытылды. 5 жылдан кейн шкрттерге дни сабатармен атар астрономия, геометрия, музыка, т.б. лмдер бойынша жан-жаты блм берлд. Тпт брнаы заманда жойылып кеткен лппелер (мыс., Финикия лппес) йретлд. О. м-нде лама алым бу Наср л-Фараби оыан