кне ескерткштер - отдала крк эссе

"Ежелг дур дебиет" (VII-XIV .) деп аталатын жет асырды амтыан дебиетмзд, за тарихына атысты ескерткштер, шыармалар аз емес. Оларды алашылары деп трк ру-тайпаларына орта Орхон ескерткштерн (VII .), "орыт" (VIII .) жне "Оыз-наманы" (IX .) атаймыз.
Ежелг дур дебиетн Мхаммед Хорезми, бу Насыр л-Фараби, бу Райхан л-Бируни, Махмд ашари, ожа Ахмет Йасауи, Слеймен Баырани, Жсп Баласани трзд трк халытарыны бразына орта ойшылдары, алымдары, аындары нажималастырады (X-XII .) Аталан ламалар трк халытарынан шыа тра кезнде араб дебиетн, араб ылымын, сонымен брге дние жз ылымын дамытуа лкен лес осан.
Ежелг дур дебиетн негзне ыпша тлнде дамыан кезенде (ХIII-ХVI .) "Кодекс куманикус", "Махаббатнама", "Жсп-Зылиха", "Глстан", "Домбауыл", т.б. иссалар, дастандар, шежрелер, тарихи мралар енед.

. Кне трк дебиет. Орхон жазуындаы ждгерлктер.

Орхон-енисей ескерткштерн зерттелуТрклерд ежелг дни ымдар мен наным-сенмдер

Кез келген халы, ру, тайпа лт болу шн оны басынан кешрген тарихы болады. Сол секлд трк халыны да зндк тарихы бар. Трк халыны дние жзне халы болып танылуы асыр ортасында басталды. Сол себепт де ежелг дур дебиет -Х асырлар аралыын амтиды деп жорамалдайды. Бл кейнрек аза халыны рамына енген аза ру, тайпаларыны ежелг ру, лыс дурндег дебиет. Бл ерте кездег трк, ру-тайпаларымен брге жасалан орта дебиетт зн 3 кезеге блп арастырамыз.

-Х . кне трк дебиет ескерткштер. Бан орхон жазба ескерткштер яни Клтегн, Блге аан, Тоныкк туралы лыптастара ашап жазылан жырлар, сондай-а, Оыз-наме дастаны мен орыт ата ктабы, бу-Насыр л-Фарабид дебиет саласындаы ебектер енед.Х-Х . дебиет. Бл араханид трктерн тлнде жазылан деби ескерткштер. Ж.Баласанны тты блк, М.ашарид Трк тлн сздг, А.Яссауид Даналы ктабы, А.Игнекид Аиат сыйы, С.Баыраниды Хакм ата, Жбан ана, улие Мария туындылары Х-Х . мрге келген дебиет нсалары.Х-Х . дебиет. Бл кезе Алтын Орда не Хорезм дур деп аталады. Бл дурдег туындылар трк деби тлн шаатай, ыпша диалектс негзнде жазылан. Олар: Кодекс куманикус, Хорезмид Мхаббат наме, Н.Рабузид исса сул нбия, Дрбект Жсп-Зылиха, С.Сарайды Глстан бит трк, тыбты Хсрау-Шырын дастандары . Сонымен атар Х.Дулатид Тарихи Рашиди, .Жалайыриды Жами ат тауарих, З.Бабырды Бабыр наме шыармалары осы кезен лглер.

О проекте

кне ескерткштер - отдала крк эссе

Добро пожаловать!