На казахском языке про Абая Кунанбаева

ВАбай (Ибраим) нанбаев.

(1845-1904)

Абай азаты лы аыны, композитор, философ, аза жазба дебиетн негзн алаушы, оны алашы классиг.

кес нанбай скенбайлы бай, би жне аза руларыны шндег беделд адамдарды бр болан. нанбай араралы дуаныны аа слтаны болан.

нанбай дншл болан. Мсылман днн ыпалын кшейту масатын кздеп Орта Азияны дндар ожаларын, татар молдаларын арамаындаы ауылдара таратан. Оларды балаларын мсылманша оытан. з ауылында абитан деген молданы стап, Абайды да оытан. Абайды сабаа зеректгн байаан со, кес Семей аласындаы мсылман имамы Ахмет Ризаны медресесне берген. Ол дн сабатарына тарих, поэзия, математика, философия сияты дние тану пндерн араластыра оытуды ажет кретн аымны баытын 100ан адам болан. Абай бл медреседе 4 жыл оыан кезнде араб, иран жне Орта Азия дебиет классиктерн шыармаларымен жасы танысады. з лглернен йренген. Абайды жазу жмысында лг еткен 19-шы асырдаы орыс дебиет болан. Абай Семейдег медреседен кетер алдында ш айдай орысша оыан, осы тлде аздап жаза жне сйлей блген. Елне айтаннан кейн де Семеймен атынасын збеген. Семейге саяси кзарастары шн жер аударылан, орыс оымыстылары Н.И.Долгополов жне Е.П.Михаэлиспен танысып, орысша блмн терендете тсуге жрдем алан. Абай Семейге келп, айлап жатып Гоголь атындаы ктапханадан кп ктаптар оыан жне ауылына да алып кетп оитын болан.

Абай дние жзн баса да алымдары мен жазушыларыны ебектерн оиды. Мысалы, Ежелг Грецияны ататы алымы Аристотельд философиялы жне деби шыармаларымен толы танысан. Ататы данышпан Сократты да шыармасын блген.

Абай В.Г.Белинскийд ебектерн натып оыан. А.С.Пушкин шыармаларын оып, лгге тартан.

Евгений Онегин романынан зндлер аударды Амал жо, айттым блдрмей / Татьяна хатына/ нн шыарды. Сондай-а И.А.Крылов, М.Ю.Лермонтов, И.Гете шыармаларынан да аударды.

Абай азаты н-кй творчествосын жете блген. Бржан сал, Аан сер, Тттмбет, Жаяу Мса сынды халы композиторларын ерекше баалаан. з Айттым слем аламас, Срылт тман, араы тнде тау алып таы баса ндер шыаран.

Абай Атаны баласы болма, адамны баласы бол деп, жалпы адамзатты тгел сйетн, гуманизм бигне шаырады.