помоги пожалуйста 8 задание

Айша биб кесенес  Х-XII асырлардаы сулет нерн крнект ескерткш. Жамбыл облысыЖамбыл ауданында Айша биб ауылында орналасан. Сырты керамикалы плиталармен аланып, ойып жасалан рнект сн-салтанаты мен сан трллг жаынан азастандаы баса мемориалды-дстрлк ескерткштер шнде оан те келетн жо. Ескерткшт алаан крпштерд ртрллгн з та алдырады. Оны алашы алпы бзд уаытымыза дейн тек батыс абырасында саталан.




Тараз аласынан 18 км ашытыта баса да дни ескерткш орналасан. (XI- XII.) азрг кезде ол кесене ЮНЕСКО атарына алынан. Кесене рылысын 1897 жылы В.А. Каллаур, 1938 39 жылы А.Н. Бернштам бастаан КСРО А аза филиалыны тарих жне материалды мдениет экспедициясы, 1953 жылы азастан ылым академиясыны экспедициясы зерттеген.

рылысыдеу

Мазар сырты ерекше апталан, оны тек Бхарадаы Исмаил Самани мазарымен ана салыстыруа болады. Айша биб кесенес Орталы Азиядаы плита трнде апталан оюа толы толыымен кеслген терракотамен безендрлген. Кесене безендрунде бай жне ртрл геометриялы фигураларымен апталан. Тзбектер терракотамен апталан жшке суреттермен аза оюлармен безендрлген. Айша-биб кесенес кне орталы-азия трктер халыны ою-рнектерн бай мражай-сатаулыларды байлыы болып келед. азрг кезде бл ескерткштерден батыс абырасы, ал алан абыралардан аз ана суреттер алан. Пшн шаршыланып бткен, ауданы 7,6 х7,6 м, брыштар баана-треулер арылы ктерлген. Кесене ортасында лпытас (3х1,4 м) орнатылан. Батыс жа абыра мен бааналар оюлы са плиткалармен апталан. абыраны ортасында сйр аркалы текше жасалан. Текше беттерн абыраа ласар тсы шаын бааналармен снделген. Бл бааналарды жоары жаы кгерс рнекпен шекейленген мыым блок болып келед. Брыштаы бааналар кгерс рнект жа крпшпен рлген белдеу арылы семделген. Айшы биб кесенесн ргетасынан бастап есептегенде 3,4 м бикткте бааналара араб рпнде жазуы бар белдеу жргзлген. Соларды брндег кз, блттар, дгеленген дние... деген сздер жазылан. Кесене абыралары (алыдыы 80 см) ш блктен: кйдрлген крпшпен аланан шк жаынан, оймыш шекейл плиталармен апталан сырты жаынан, сонымен брге саз балшыпен жне жарамсыз плиткаларды сынытарымен толтырылан абыра ортасындаы кестктен трады. абыралар мен бааналар берктгн арттыру шн абыраны шк жаына арша аашынан аралы ойылан. Кесене абыраларыны сырты бет арты жаындаы сыналарымен бектлген оймыш са плиталар арылы безендрлген. са плиталарды шырмауы рнегне 60 трл шекей олданылан. ашаумен гп жасалан бл оюлар бр-брмен июласып, кесенен масатына лайы сулеттк сипат, композициялы шешм тапан. Кесене рылысынан Темр дурндег сулет нернде лкен орын алан порталды-таталы дстр айын аарылады.[1]

Аыздеу

Ескерткш туристтерд тек ана ерекше сулетмен ана емес, сонымен атар слу Айша биб мен батыр арахан арасындаы шексз махаббаты туралы аыз да ызытырады. Аыз бойынша Айша зн ашыы арахана бара жатан жолында жыланны шаанынан айтыс болан. Айша биб тарихтан белгл араханны йел. Кмбезд сол арахан (улие ата) салдыран. Бра кесенен салан сулетш туралы наты дерек жо.