Подарка жане курдели етистик деген не? Ережеси бар ма

Етстк

Затты имылын сипаттайтын сз табы етстк деп аталады. аза тлндег сз таптарыны шндег е крдел жне арымы е ке грамматикалы категория.

Морфологиялы рылымы жаынан етстктер подарка етстктер мен крдел етстктер деп аталатын ек салаа блнед.

Дара етстктер

Дара етстктер рылымына арай тбр етстктер жне жрна арылы жасалан туынды етстктер деген ек топа жктелед. Дара етстктер мысалы: ек, жек, оы, жаз, кел, аята, баста, олда, арала, сабала, сйреле, шапыла, ймеле, крс, жуын, айтыз т. б.

Крдел етстктер - ек не одан да кп сзден ралып, бр сраа жауап беретн етстктер.

Крдел етстктерд трлер:

 1. рамды етстк

 2. рама етстк

 3. Сараламалы етстк

 4. Суреттеме етстк

 5. Траты етстк

рамды етстк

Етсткт брнш компонент (есм) негз болса, екнш компонент (кмекш етстк) сол есм сзд етсткке айналдыратын днекер есебнде ызмет етед.

   Мысалы: жрдем ет, н сал, лг ыл, абыл ал т. б.

рама етстк

Бл етстктерд рбр блгнде зд-зне дербес лексикалы маына бар жне райсысыны осы маыналары бр-брнен кем емес, бр-брмен парапар я те тсед.

   Мысалы: алып ал, ала кел, барып кел, бара кел, алып бар, ала бар, алып кет, ала кет, келп кет т. б.

Сараламалы етстк

Бл етстктер ек я одан аса етсткт тркеснен ралады. Лексикалы маынасына алашы етстк негз (жетекш) болады да, оан осылатын ксемшен жрнаы (-а, -е, -й, -ып, -п) мен соы кмекш етстк селбесп жетекш етсткт маынасын саралайтындай осымша грамматикалы мн стейд. Сарамалы етстк рамындаы кмекш етстктерд трл-трл болуларына арай жне компоненттерд сандары да, здер де баса-баса болуларына арай, оларды грамматикалы ызметтер де, грамматикалы семантикалары да сала-сала болып, амалды жзеге асу я ту сипаттарыны р илы кезе, сатысы сияты абстракты былыстарды блдред.

   Мысалы: айтып жбер, айтып жбере ой; айтып жбере жаздап алды; айтып кр, айта кр, айта сал, айта ой, айтып ой, айта жр, айта бл, айта тс т. б.

Суреттеме етстк

Бл етстктер жетекш сз бен кмекш етстктен ралады. Жетекш сз етсткт жала я крдел ксемше, есмше формасында, нажимала есмдер жне есм мен етстк араласан формаларында болады. Блара жрдемш болып кмекш етстк осылады. Кмекш етстктерд кб е кмекш етстгн трленген формасы болып келед.

   Мысалы: барып едм, баран ед, келетн ед, тснуш едк, йытап кеткен екенмн, кешгп алан екенс, келсе иг еддер, малм едздер, жас екен; барма болды, келмек екен, жазатын болды, келетн крнeд т. б.

Траты етстк

Бл етстктерге лексикаланан, идиомаланан тркестер жатады.

   Мысалы: опы жед, тая жед, р алды, бас ойды, ауыз жаласты, арам тер болды, ыри аба болды, бетке шркеу салды, жан алыма алды, ауыз салды, кз салды, жек крд, жанын ияды т. б.