жиырма асырды басындагы алгашкы кинотеатрлар шыгарма

Кино(гр. kneo жылжытамын, жылжимын), кино нер  нерд бр саласы, кинематографияны техникалы негзде алыптасан кркем шыармашылы тр. Фильмд жа-сауа р алуан мамандытаы шыармашылы ызметкерлер: кинодраматург, режиссер, актер, оператор, суретш, композитор, продюсер, каскадер, экономист, менеджер, т.б. атысады. Кинофильм жасауда кинорежиссер жетекш рл атарады. Сондай-а кинофильм жасау сне техника саласындаы мамандар да (инженерлер, техниктер, лаборанттар мен зге ызметкерлер) лес осады, алуан трл крдел аппаратуралар мен аспаптар олданылады.

Кино, негзнен, 4 салаа блнед: кркем кинофильм, дерект, мультипликациялы жне ылыми-кпшлк кино. Кркем кинофильм кино нерн негзг жне ке таралан тр. Ол деби шыарма желс немесе арнайы жазылан сценарий бойынша актерлерд атысуымен жасалады. Дерект киноа тарихта, мрде болан мн зор оиаларды баяндайтын фильмдер мен киножурналдар жатады. Мультипликациялы кино суреттер мен уыршатара имыл бере отырып жасалады. ылыми-кпшлк кино жртшылыа жаратылыс пен леуметтк былыстарды ындыратын, нер сырларымен таныстыратын фильмдер жиынтыы. азрг заманда жарнамалы кино ндрс ке тарап отыр. Сондай-а кино тарихында жалпы халыа арналан фильмдермен атар эксперименттк фильмдер де тсрлед. Кинофильм жасау, оны кпшлк ауыма крсету с шебер техниканы, ыруар аржыны талап етед. сресе, кинофильм тсру, жасау р оны кшрмелерн кбейтп басып шыару аса крдел процесс. Монтаждау  кинематографиялы шыарманы бар стелген жмысын тиянатайтын кезе. Бл процесс кезнде монтаждалатын кадрларды зындыы (метражы) белгленед. Соны нтижеснде фильмдег оианы логикалы жйес аныталады.

Луи жне Огюст Люмьерлер

Кино нерн даму жолы шартты трде 4 кезеге блнед. Алашы кезе тыш киноны шыан жылы (1895, аайынды Луи жне Огюст Люмьерлер ойлап тапан). Ол жанды фотография трнде пайда болып, кп кешкпей кркем кинофильм, дерект кино жне ылыми-кпшлк кино деп аталатын ш салаа блнд. Тыш фильмдерде баяндалатын оиа таспаа р блшектермен тсрлп, бр-брмен астына жазылан мтндер арылы ана нажималасты. Кинода дыбыс болмаандытан, актерлер сйлейтн сзд орнын театрлы шебер ойынымен, бейнел ыммен толытырды. Кино нер дамуыны екнш кезе 20-асырды басынан басталды.К. нер дамуыны 2-кезе 20 -ды басынан басталды. Бл дыбыссыз (мылау) киноны з алдына нер болып алыптасан кез. КСРО-да С.М. Эйзенштейнн Потемкин бронды кемес (1925), азан (1927), В.И. Пудовкинн Ана (1926), Санкт-Петербургт аыры (1927), А.П. Довженконы Арсенал (1928), т.б. фильмдер дниежз. К. нерн дамуына ыпал етт. Германияда кл жбату жне экспрессионистк фильмдермен атар демокр. баыттаы кинокартиналар (реж. Ф.В. Мурнау, К.Грюне, Г.В. Пабст, З.Дудов), АШ киносында Ч.Чаплинн, Э. Штрогеймн, К.Видорды фильмдер дниеге келд. К. нер дамуыны 3-кезе 20 -ды 30 40-жылдарын амтиды. Бл кезеде кинотаспаа дыбыс жазу техникасы игерлд. Кинодраматургия ауырт ркендед. Дыбысты киноны пайда болуы актерлер шыарм-на ке жол ашты. Кеес кинематографистер Ф.М. Эрмлер мен С.И. Юткевичт Жолыыс (1932), Г.Н. жне С.Д. Васильевтерд Чапаев (1934), Г.М. Козинцев пен Л.З. Траубергт Максим туралы трилогия (1935 39), Е.Л. Дзиганны Бз Кронштадтанбыз (1936), А.Г. Зархи мен И.Е. Хейфицт Балты депутаты (1937), А.П. Довженконы Щорс (1939) секлд фильмдернде кеес идеологиясы басты орын алды. Кеес муз. кинокомедиясы жанрын реж. Г.В. Александров пен И.А. Пырьев, композиторлар И.О. Дунаевский мен Д.Я. Покрасс жан-жаты дамытты. Немс-фашист басыншылары КСРО-а шабуыл жасаан кезден бастап дерект К-ны рл артты. Соыс жылдарындаы кеес азаматтарыны ерлгн бейнелеген Ауком секретары (1942, реж. И.А. Пырьев), Ол Отанын орайды (1943, реж. Ф.М. Эрмлер), Кемпроса (1944, реж. М.С. Донской), 217-адам (1944, реж. М.И. Ромм), Шапыншылы (1945, реж. А.М. Роом) атты фильмдер шыарылды. Бл дыбыссыз (мылау) киноны з алдына нер болып алыптасан кез. Кино нер дамуыны шнш кезе 20-асырды 30 40-жылдарын амтиды. Бл кезеде кинотаспаа дыбыс жазу техникасы игерлд. Кинодраматургия жылдам ркендед. Дыбысты киноны пайда болуы актерлер шыармашылыына ке жол ашты. 2-дниежзлк соыс аяталаннан кейн, кино нер дамуыны жаа кезе басталды. Бл жылдары кинотехниканы жетле тсумен брге кино нерндег кркемдк тслдер де молайды. Трл тст кино тсру тсл жзеге асты. АШ-та, кейн баса елдерде ке экранды жне панорамалы фильмдер пайда болды. Дыбыс жазу сапасы артып, ке экранды фильмдерде стереодыбыс олданылды. Балалара арналан мультипликациялы фильмдер шыаруды кеестк мектеб алыптасты.