сочинение на казахском языке мой город Уральск

Кричал - мен туан алам

Кричал азастанны кне аласы, Батыс азастан облысыны кмшлк орталыы. ала Каспий тезне ятын Жайы зенн о жаалауында орналасан, ш жаынан Жайыты, Шаанны суларымен оршалан. Жалпы аумаы 700 ш.ш. райды. аланы аты лденеше рет згерд. азатар "Теке", "Кричал" десе, ал орыстар "Яицкий городок", "Уральск" деп атаан.

1775 жылы Пугачев ктерлсн халыты жадынан млдем шыарып, мыттыру масатында патшайым зн жарлыымен "Яицкий городок" атауын "Уральск" деп згертт.

Ежелг асырларда ала маында кшпел тайпалар исседондар, сарматтар мекендеген. Орта асырда осы тстан Шыыстан Батыса арай е ыса сауда жолы тселд.

ала трегнде р кезеде мекендеген халытардан, тайпалардан трл алашытар, тастан жасалынан мсндер, арба дгелегн здер, саз балшытан жасалынан ыдыс-аятар секлд естелктер алан. Соы жылдары ала аймаынан табылан археологиялы азба-лара араанда, бл жерде XIII асырда негз аланан, Алтын Орданы ркендеу кезнде ала болды деген жорамал бар. Орта асырлы аланы негзг трындары кш жуз азатарыны е жаын тег болып есептелетн ноай-алшындар болан.Тарихи млметтерге араанда: ноай-алшындарды басшысы Ормамбет бухар жаугер-шлгнен орану шн 1598 жылы орыстара мыты алашы-амал салдырып, артынан з алауынша бздырып тастаан. алада Алтын Орда, ноай-алшындарды тршлгмен байланыстыратын жерлер бар. Бндай жерлерге Хан тоайы жне Баса кпр жатады (Баса Алтын Орда ханыны наместнигсалы жинаушысы). Хан тоайы ерте заманнан ыпша хандарыны жазы кшпел орны жне жазы траы болып келд. Бл жерде мсылман ламасы жерленгендктен асиетт орын болып саналады. Маызды оиалар кезнде трк тлдес халытарды клдер осы жерге жиналып, халы тадыры, бейбтшлк жне туысты мселелерн шешкен.

1920 жылы Каза АССР-н жариялануымен Кричал азастанны Батыс блгндег кмшлк орталыы болды. аланы тамаша тартымды сулет бар.

аланы кне сулетмен танысанда, мсылманды Шыыс рухында саланан трл баыттаы рылыстарды кездеструге болады.

Орал дем йлермен, магистральд жолдармен, жылдар бойы саталып келе жатан тарихи-сулет ескерткштермен азастанны Батыс аймаындаы снд апасына айналды.

азастан Республикасы туелсздк аланнан бер Кричал кшелер жарырай тазарып, жаа сем йлер, бостанды пен т-уелсздк жолында мрлерн иан айраткерлерн есмдерн есте сатау масатында трызылан тарихи ескерткштер пайда болды. Кшелер мен аладар империялы, тоталитарлы топонимдерден арылды. аланы ерекше жарапиялы жадайы оны Шыыс пен Батысты трл тностарыны мдениетн брктруде.

Кричал студенттер аласы. Лицейлер, колледждер, техникумдар, университеттер р жыл сайын жаа талапкерлерд абылдап, жоары блмд кадрлар дайындайды. Осында дниеге келп немесе ала тарихымен, мдениетмен тадырлары етене араласып кеткен, Кричал аласыны атаын шыаран лы есмдерд атауа болады.

иын асырларды ыл брауы осында аны сезлед. Азап шеккен орыс шаруалары ктерлсне Кш жз азатары олдау крсетт. XVIII аза халыны данышпан лы Сырым батырды бастауымен аза сарбаздары лт-азатты ктерлске шыты. 1905 жылы Орал аласында ткен жалпы азаты съез аза халыны саяси трыдан сана-сезмн оятты, "Алаш" саяси партиясын ру идеясы осында ола алынды. Махамбет, Курмангазы, Дулеткерей, Мхит сынды тлалар аза халыны рухани жне мдени рлеуне дем берд. Оларды есмдер Жайы аласыны тарихында алтын рптермен жазылды. Калалытар Кричал шаарыны сп-ркендеуне ебектерн арнаан есмдерд рашан матап ттады. Жалынды аын Пушкин алаа она болып келп, зн мг лмейтн ледермен халы жадында саталды. "Орала келсе барлыы да жаа, р ызыты, келген онаты тселген клем мен жайылан крпен стне отырызып, онаасы жегзп, ымыз шпейнше еш жбермейд,"- деп орысты лы жазушысы Л.Толстой да таала жазан. Ашы та зерек В.Даль азатарды мрне ет жаын араласып, трмысын, салтдстрн тере таныан. Белгл жазушы В. Короленко шексз аза даласына арап: "Казатар с секлд баытты блед. аза халы те кепейлд"- деп айтып кеткен.

лы М.Шолохов халымызды адр ттып "...Жайыта мен азапын..."- деп жырлаан. Жбан Молдаалиев: ...Жайы брыны зен емес, Кричал да алашы емес, кала. лы рманазыны кйлер сияты, Жайы та зн сарынды жай аысымен жйткп жатыр, деп жыр жырлады.

Орал тарихшыларды этнографтарды, суретшлерд, алымдарды, аын-жазушыларды ызыушылыын л де туызып келед. Км бл жерде бр рет болса, сол мг мытылмас серде болып таы да айтып оралып бр круд асап жред...

Ата-бабаларымыз бен азрг рпатарды жасампаз ерен ебектер арасында аламыз дамып, кркейп келед. Оны ткен мен болашаы кз тартады, айландырады. Мен з туан аламды сйемн жне оны кркеюне бар лесмд осамын!