тбрлер згермел брккен сз дегенмз не

Ек, я одан да кп тбрден бргп, ттас бр ымды блдретн крдел сздер брккен сздер деп аталады. Мысалы, белбеу, баспасз, ашудас, нерксп, тосан деген сздер ек сзден ралып (бел жне бау, баспа жнесз, ашу немесе ащы жне тас (кейнд ыкпал заы бойынша т дыбысы д-га айналып, тас сз дас болан), нер жне ксп, тогыз -тос жне он-ан), бр гымны ана атауы болып тр.

азак тлнде брккен сз ек трл болады. Брнде рамына енген тбрлерд тлгалары саталып отырады. Мысалы: тйес (тйе+с), бзаубас(бзау+бас),басмаала (бас+маала), т. б. Екншснде рамына енген тбрлердтлалары саталмай, кейбр дыбысты згерстерге шырайды. Мысалы: биыл (бл жне жыл: брнш сздег л дыбысы тсп алган екнш сезд басындагы ж дыбысы и-а айналан), жаздыгн (жазды жне кн: брнш сздег соы дыбысы тсп калан, екнш сзд басындаы к дыбысы лгернд ыпал заы бойынша г-ге айналган), трегелд (тражне келд: брнш сздег дауысты дыбыстар екнш сезд сернен жшкерп -ге, а е-ге айналан, екнш сзд басындагы к дыбысы г-ге айналан). Блар ылым тлнде крккен сздер деп аталады.

Брккен сздерге кбне мынадай атаулар жатады:

1) а, с, жндк, смдк атаулары: осая, тас-баа, егеуйры, жолбарыс, кктан,текесаал, ала-бота, ау, итмрын, саыраула, бптерек, бйшешек, т. б.;

2) географиялы атаулар (жер, су, планета аттары): Жетарашы, Темразы, Абозат,Ккбозат, Сарысу, ызылорда, улиеата, Алакл, т. б.;

кс аттары: Орынбасар,Сейлбек,Мхаметжан,Ерасыл, Аманжол,Есенл,
Бейсенбай, т. б.;

дене мшелер (анатомиялы атаулар): асазан, тошек, лтабар, мойыномырта,сегзкз, тазарын, т. б.;

5)ауру атаулары: алакпе, ккжтел,арасан, т. б.;

ойын атаулары: алтыбаан, асйек, балтамтап, доптая, орынсатпа, т. б.;

н, кй, ле аттары: Сарыжайлау, Сарыара, ароторгай, Ксенашан,т. б.;

8)оамды мрге,кнделкт трмыса байланысты р трл атаулар:баспасз,олбасшы, кспорын, шекара, ебеккн, отагасы, асаал

9)мезглге байланысты

атаулар:биыл,бгн,ыстыгн,жазгытрым,кздгн,т. б.;

10) белгсздк,болымсыздык мндег атаулар: ешкм,ештпее айсыбреу,лдекм,райсысы, ешашан,кейбр, рбреу,лдеашан, т. б.